Treguesit e rreziqeve për pluralizmin mediatik

Përqendrimi i audiencës së medias

Rezultati : Rrezik i Lartë

Ky tregues synon të vlerësojë përqendrimin e audiencës dhe lexueshmërisë mes platformave të medias, bazuar në pjesët e audiencës. Përqendrimi matet duke llogaritur pjesët e audiencës së katër pronarëve më të mëdhenj të tregut. Përqindjet e prezantuara të audiencës bazohen në të dhënat e ofruara nga Idra Media. 

Pse?

Për shkak të mungesës së të dhënave të audiencës për tregun e shtypit, tregun online dhe radiot dhe një treg televiziv shumë të konsoliduar, rreziku i përqëndrimit të audiencës së mediave në Shqipëri matet si I LARTË.

Në tregun mediatik shqiptar, vetëm një agjenci kërkimore mbetet aktive dhe siguron të dhëna për audiencën e mediave, Idra Media. Idra Media ofron të dhëna për audiencën televizive, duke mbuluar zonat kryesore urbane, përfshirë kryeqytetin Tiranë dhe 5 qytete (Shkodër, Fier, Korçë, Elbasan dhe Durrës). Të dhënat e audiecës nga Idra Media për kompanitë specifike janë konfidenciale dhe nuk mund të botohen, megjithatë ato u përdorën nga ekipi i MOM Shqipëri për të llogaritur përqendrimin e audiencës për katër pronarët kryesorë në tregun televiziv të transmetuar falas.

TREGU TELEVIZIV: 86.94%

Të dhënat e pjesshme nga Idra Media (dhjetë mediat me audiencë më të madhe) tregojnë se tregu televiziv ka një përqendrim të lartë me katër pronarë kryesorë (Familja Frangaj, familja Hoxha, familja Hysenbelliu dhe Carlo Bollino) që arrijnë një audiencë prej 86.94%.

TREGU I SHTYPIT: Pa të dhëna

Nuk ka të dhëna për audiencën e lexuesve të shtypit, prandaj është e pamundur të matet përqendrimi i audiencës në shtyp. Mungesa e të dhënave të audiencës konsiderohet si një rrezik I LARTË për Pluralizmin e Mediave.

TREGU I RADIOS: Pa të dhëna

Nuk ka të dhëna për audiencën e radiove, prandaj është e pamundur të matet përqendrimi i audien-cës online. Mungesa e të dhënave të audiencës konsiderohet si një rrezik I LARTË për Pluralizmin e Mediave.

TREGU I INTERNETIT: Pa të dhëna

Nuk ka të dhëna për audien-cën e lexuesve online, prandaj është e pamundur të matet përqendrimi i audiencës online. Mungesa e të dhënave të audiencës konsiderohet si një rrezik I LARTË për Pluralizmin e Mediave.

I ULËTMESATARI LARTË
Përqendrimi i audiencës së televizioneve (horizontal) 

Përqindja: 86.94%

Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience më të ulët se 25% Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mes 25% dhe 49%. Nëse në një vend, katër pronarët e mëdhenj (top4) kanë pjesë audience mbi 50%.  
Përqendrimi i audiencës së radiove (horizontal) 

Nuk ka të dhëna, për rrjedhojë rrezik i LARTË

Mungesa e të dhënave të audiencës në përgjithësi konsiderohet rrezik i lartë për pluralizmin e medias

Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience më të ulët se 25%Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mes 25% dhe 49%.Nëse në një vend, katër pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mbi 50%.  
Përqendrimi i lexueshmërisë së gazetave (horizontal) 

Nuk ka të dhëna, për rrjedhojë rrezik i LARTË

Mungesa e të dhënave të audiencës në përgjithësi konsiderohet rrezik i lartë për pluralizmin e medias

Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience më të ulët se 25%Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mes 25% dhe 49%.Nëse në një vend, katër pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mbi 50%.  
Përqendrimi i lexueshmërisë në internet (horizontal)

Përqindje: Nuk ka të dhëna, për rrjedhojë rrezik i LARTË

Mungesa e të dhënave të audiencës në përgjithësi konsiderohet rrezik i lartë për pluralizmin e medias

Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience më të ulët se 25%Në rast se në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mes 25% dhe 49%.Nëse në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë audience mbi 50%.  

BURIMET:

Të dhënat e audiencës për televizionet nga Idra Media, (2023).

Përqendrimi në tregun e medias

Rezultati: Rrezik i lartë

Ky indikator synon të vlerësojë përqendrimin horizontal të pronësisë bazuar në pjesën e tregut, gjë që ilustron fuqinë ekonomike të kompanive/grupeve. Përqendrimi matet për secilin sektor të medias duke i vendosur pjesët e tregut pronarëve kryesorë të sektorit. 

Pse?

Përqendrimi i tregut brenda televizioneve është i lartë: 72.4% (tregu komercial pa pagesë) ose 83.99% (i gjithë tregu duke përfshirë ofruesit e rrjeteve dixhitale dhe transmetuesin publik) të tregut i përkasin vetëm 4 pronarëve.

Dy pronarët më të mëdhenj kontrollojnë më shumë se gjysmën e tregut me 58.27% të pjesës së tregut.

Tregu televiziv shqiptar mund të ndahet në tre kategori kryesore: a) Shërbimi Pay Per view ofrohet nga DigitAlb, Tring dhe televizionet e tjera kabllore dhe Radio Televizioni Publik. b) televizion me transmetim falas i mbështetur kryesisht nëpërmjet reklamave. c) televizion i nivelit lokal me pak peshë financiare apo publike. MOM e ndau pay-per-view nga pa pagesë në ajër, sepse pay-per-view ekziston kryesisht si një shërbim argëtimi ku "lajmet" nuk janë prioritet. MOM vendosi të përfshijë Radio Televizionin Publik në këtë kategori pasi shumica e të ardhurave të tij burojnë nga buxheti i shtetit dhe nga një tarifë e veçantë për zotërimin e një televizori që paguhet nga familjet dhe arkëtohet nga fatura e energjisë elektrike.

Tregu i TV (Free-on-Air) përfshin 15 kompani që operojnë kanale të mëdha televizive që kanë peshë në treg. MOM ka llogaritur, bazuar në bilancet e kompanive televizive për vitin 2022, se të ardhurat totale të këtyre tetë lojtarëve janë 5.9 miliardë lekë (52.6 milionë dollarë). Te gjitha janë me seli në Tiranë. Pjesa tjetër e televizioneve, disa dhjetëra stacione në të gjithë vendin kanë shumë pak peshë. Në përgjithësi, këto 15 televizione përfaqësojnë më shumë se 90% të tregut televiziv. Lista e plotë e kanaleve mund të gjendet duke klikuar këtu.

Sektori i televizionit ka pjesën e luanit në tregun e përgjithshëm mediatik si për shkak të popullaritetit ashtu edhe për shkak të dobësimit të medias së shkruar. Tregu i medias pa pagesë ka të ardhura prej 5.9 miliardë lekësh për vitin 2022, krahasuar me të ardhurat prej vetëm 328 milionë lekësh të 7 kompanive të medias së shkruar, ku përfshihen të ardhurat nga reklamat dhe nga shitjet e gazetave apo revistave. Tregu i reklamave duket gjithashtu i përqendruar në pak kompani telekomunikacioni që ofrojnë pjesën më të madhe të të ardhurave nga reklamat për mediat.

Katër pronarët më të mëdhenj në tregun e tregtisë pa pagesë janë: Familja Frangaj me Klan Media, Familja Hoxha me Top Media, Familja Dulaku me Vizion Plus dhe vëllezërit Ulaj me G2 Media.

Përqendrimi i tregut të televizioneve komericale falas
Familja Frangaj zotëron 34.67% të tregut (Klan TV)
Familja Hoxha zotëron 23.61% të tregut (Top Channel)
Familja Dulaku zotëron 7.31% të tregut (Media Vizion)
Vëllezërit Ulaj zotërojnë 6.88% të tregut (A2 CNN)  

Kjo tregon se vetëm dy familjet Hoxha dhe Frangaj kanë mbi 58.27% të tregut televiziv, ndërsa të katër pronarët së bashku kanë një peshë prej 72.47%.

Tregu televiziv duke përfshirë pay-per-view: MOM ka llogaritur gjithashtu tregun televiziv duke përfshirë Rrjetet e Transmetimeve Dixhitale Pay-per-View dhe Transmetuesin Publik, i cili gjithashtu ofron platforma transmetimi dixhital për kompani të tjera televizive lokale. Përveç 15 kompanive tregtare pa pagesë në këtë kampion kemi DigitAlb, Tring dhe RTSH duke rezultuar në një treg prej 12.8 miliardë lekësh (137 milionë USD). Katër lojtarët më të mëdhenj në këtë treg janë:

Përqendrimi në tregun TV me pagesë
Familja Hoxha zotëron 36.12% (10.98% – Top Channel dhe 24.74% – DigitAlb dhe 0.4% - ADTN)
Transmetuesi publik zotëron 17.38% të tregut (RTSH)
Familja Dulaku zotëron 14.36% (3.4% – Vizion Plus dhe 10.96% – Tring)
Familja Frangaj zotëron 16.13% (16.13% – Klan TV)

Që të katër kontrollojnë 83.99% të tregut, ku vetëm familja Hoxha kontrollon 36.12% të tregut. Kjo tregon se tregu i televizionit në Shqipëri, duke përfshirë ose përjashtuar TV dixhital pay-per-view, është jashtëzakonisht i përqendruar.

TREGU I RADIO: Nuk ka të dhëna

MOM nuk ishte në gjendje të llogariste pjesën e tregut të kompanive të Radios, sepse të dhënat nuk ishin të disponueshme në mënyrë konsistente. Shumica e stacioneve radiofonike të kampionit nuk kishin bilanc të veçantë për median, sepse ishin pjesë e kompanive më të mëdha radiotelevizive. Prandaj, përqendrimi horizontal i pronësisë për tregun e radios nuk ishte i llogaritshëm.

TREGU I SHTYPIT: 71.15%

Kampioni i MOM e 8 shtypshkronjave përfshin të gjitha shtypshkronjat informative kombëtare në tregun shqiptar të shtypit të vogël. Tregu i shtypit në Shqipëri është mjaft i vogël, 328 milionë lekë (3.52 milionë USD) me një pronar të madh që drejton dy gazeta dhe pronarët e mbetur kanë tirazh dhe të ardhura mjaft modeste. Dy lojtarët më të mëdhenj në tregun e printimit janë:

Përqendrimi i tregut të shtypit
Familja Hysenbelliu zotëron 48.55% të tregut (Panorama, Gazeta Shqiptare)
Vëllezërit Leka zotërojnë 22.6% të tregut (Monitor)

Vetëm lideri i tregut, biznesmeni Irfan Hysenbelliu kontrollon gati gjysmën e tregut me 48.55% të tregut. Ndërsa dy pronarët më të mëdhenj kanë një pjesë tregu prej 71.15%.

TREGU ONLINE: Nuk ka të dhëna

MOM nuk ishte në gjendje të llogariste pjesën e tregut të kompanive të Medias Online sepse të dhënat nuk ishin të disponueshme në mënyrë të qëndrueshme. Shumica e mediave online janë pjesë e mediave kryesore ekzistuese, për shembull të shkruara dhe/ose televizionit dhe nuk kishin bilanc të veçantë për mediat e tyre online. Prandaj, përqendrimi horizontal i pronësisë për tregun online nuk ishte i llogaritshëm.

Pikë: 12 nga 12 = Rrezik i lartë

 I ULETMESATARLARTE
Përqendrimi i pronësisë së televizoneve (horizontal): Ky indikator synon të vlerësojë përqendrimin e pronësisë brenda sektorit të medias televizive. 
Përqindja: 72.47%
Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë më pak se 25% të tregut. Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë mes 25% dhe 49% të tregut.  Nëse brenda një vendi, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë tregu mbi 50%.
Përqendrimi i pronësisë së radiove (horizontal): Ky indikator synon të vlerësojë përqendrimin e pronësisë brenda sektorit të medias radiofonike.
Përqindja: E pavlerësueshme    
Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë më pak se 25% të tregut.Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë mes 25% dhe 49% të tregutNëse në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë tregu mbi 50%.
Përqendrimi i pronësisë në gazeta (horizontal) : Ky indikator synon të vlerësojë përqendrimin e pronësisë brenda sektorit të shtypit.
Përqindja: 71.15% 
Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë më pak se 25% të tregut.Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë mes 25% dhe 49% të tregut.  Nëse në një vend,4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë tregu mbi 50%.
Përqendrimi i pronësisë në ofrimin e përmbajtjes në internet:
Përqindja: E pavlerësueshme
Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë më pak se 25% të tregut.Nëse në një vend, 4 pronarët kryesorë (Top4) kanë mes 25% dhe 49% të tregut.  Nëse në një vend, 4 pronarët e mëdhenj (Top4) kanë pjesë tregu mbi 50%.

 

 

Qendra Kombëtare e Biznesit (2022)

Masat mbrojtëse rregullatore: Përqendrimi i pronësisë së medias (horizontal)

Rezultati: Rrezik i Lartë

Ky tregues vlerëson ekzistencën dhe zbatimin efikas të masave mbrojtëse rregullatore (në ligjin specifik dhe/ose në ligjin për mbrojtjen e konkurrencës) kundër përqendrimit të lartë të pronësisë dhe/ose kontrollit në media të ndryshme. 

 Pse?

  • As Kushtetuta e Shqipërisë dhe as Kodi Civil nuk përmbajnë kushte në lidhje me përqendrimin e pronësisë së medias. Ligji kryesor që mbart rregulla ndaluese mbi përqendrimin e pronësisë dhe monopolizimin e medias është Ligji nr. 97/2013. "Mbi Median Audiovizuale", aktualisht në fuqi. Ky ligj mbart kushte që synojnë të kufizojnë aksionet që një pronar dhe/ose familja e tij (deri në shkallë të dytë) mund të zotërojë në një kompani të dytë apo të tretë mediatike, ndërsa ligji vendos edhe limite mbi volumin e reklamave që mund të transmetojë një kompani mediatike. Një ligj tjetër që paraqet rregullat kundër monopoleve është Ligji 9121/2003 "Për Mbrojtjen e Konkurrencës". Ky ligj vendos rregulla të përgjithshme për të gjitha llojet e bizneseve dhe trajton problemet e kontrollit vertikal si dhe problemet e kontrollit të tërthortë.
  • Vetëm mediat e transmetimeve audiovizuale si në frekuencat analoge ashtu edhe në ato dixhitale përfshihen nën synimin e ligjit. Nuk ka një ligj/rregullor ekuivalent për median e shkruar, atë online, median kabllore apo transmetimet satelitore. Shtypi dhe media online nuk janë subjekt i asnjë kufizimi.
  • Ligji për median audiovizuale nuk përmban përkufizime në kuptimin e monopolizimit apo përqendrimit të medias. Të vetmet koncepte që mbart ky ligj janë ato që kufizojnë pronësinë/të drejtat e votës së pronarit në lidhje me një kompani të dytë mediatike. Në lidhje me median audio-vizuale, kufizimet imponohen në përqindje të kapitalit total (20%) në një kompani të dytë që ka nën pronësi një licencë kombëtare, ndërsa për median që transmeton në analog, sasia maksimale e pjesëmarrjes në një media të tretë me licencë kombëtare është e kufizuar në masën 10% të kapitalit të asaj kompanie mediatike. Ligji për median audiovizuale rregullon gjithashtu situatat e konfliktit të interesit, në rastet kur dy apo më shumë aksionerë të një kompanie mediatike janë anëtarë familjeje deri në nivel të dytë. Në raste të tilla, ligji do të lejojë vetëm një aksioner që të mbajë aksione në atë kompani.
  • Ligji i medias audiovizuale mbart gjithashtu një kufizim të natyrës komerciale, e cila lidhet me ndalimin e zënies së më shumë se 30% të tregut të reklamave nga një kompani që ka një licencë kombëtare audio apo audio-vizuale. Gjithsesi, kjo nuk është e lehtë të zbatohet në praktikë, për shkak se ligji nuk specifikon se si duhet të matet pjesa e reklamave, apo nëse kjo përqindje i referohet vlerës së reklamave apo kohës televizive. Gjithashtu, nuk është e qartë se si reklamat e gjata teleshopping (infomercials) maten, duke e bërë të pamundur që ligji të realizojë objektivin e vet, i cili është kufizimi i nivelit të kontrollit në tregun e reklamave.
  • Legjislacioni shqiptar nuk mban përkufizim të koncepteve të lidhura me përqendrimin e medias, të tilla si pjesa e audiencës, qarkullimi, të ardhurat e përgjithshme nga burime të tjera përveç reklamave si sponsorizime, projekte, grante etj. Të ardhurat e sponsorizimeve nuk janë përfshirë në kriteret ndaluese në të njëjtën mënyrë si kufizimet e vendosura në lidhje me reklamat. Kjo për rrjedhojë krijon mundësinë që të ardhurat nga reklamat të mund të klasifikohen si sponsorizim, duke e bërë të vështirë monitorimin dhe rregullimin e tregut të reklamave. Nuk ka gjithashtu kufizime mbi pjesëmarrjen e të njëjtit person fizik apo juridik në kompani të tjera (të palidhura me median).
  • Neni 62 i Ligjit Nr. 97/2013 vendos disa mekanizma për të shmangur përqendrimin e medias; gjithsesi, ky nen është i zbatueshëm vetëm për median audio-vizuale. Në fushën e transmetimeve audio-vizive, autoriteti përgjegjës për monitorimin është Autoriteti i Medias Audiovizive (AMA), roli i të cilit është të mbikëqyrë zbatimin e kushteve që synojnë parandalimin e përqendrimit të pronësisë së medias. Disa nga funksionet kryesore të AMA-s janë: lëshimi dhe revokimi i licencave dhe/ose autorizimeve; sigurimi i konkurrencës së ndershme; bashkëpunimi me institucionet e tjera për plotësimin e objektivave ligjore, të tilla si Autoriteti i Konkurrencës, Komisioni për Mbrojtjen e Konsumatorëve; monitorimin e programeve të transmetuara nga ofruesit e shërbimeve të medias audiovizive. AMA mbikëqyr gjithashtu zbatimin e ligjit mbi median nga entet që operojnë në fushën audiovizive në rastet e dhunimit, merr masa administrative dhe vendos sanksione. Gjithsesi, ligji nuk ofron mekanizma që synojnë të parandalojnë situatat që rrezikojnë pluralizmin e medias apo përqendrimin e pronësisë në nivele të papranueshme. 

Pikët për masat mbrojtëse rregullatore:

7.5 nga 20 – Rrezik i Lartë (37.5%).

1 = Rregulla specifike për median/ autoritetin

0.5= Rregulla të lidhura me konkurrencën/autoritetin

Nr. TABELA PËRMBLEDH PIKËT PËR TELEVIZIONET/RADIOT/SHTYPIN - MAKSIMUMI I PIKËVE: 4 PËR SEKOR  PërshkrimiPoJoNAMD
4.1 A mbart legjislacioni mbi median kufizime specifike apo limite, bazuar në kritere objektive (p.sh. numri i licencave, pjesa e audiencës, qarkullimi, shpërndarja e aksioneve apo të drejtave të votës, xhiros/të ardhurave) për të parandaluar përqendrimin horizontal në nivel të lartë dhe/ose kontrollin në këtë sektor?  Kjo pyetje synon të vlerësojë ekzistencën e masave rregullatore (specifike për sektorin) kundër përqendrimit të lartë horizontal të pronësisë në sektorin e televizionit/radios.

 1

  

 

4.2A ka një autoritet administrativ apo trupë gjyqësore që aktivisht monitorin zbatimin e kufizimeve në sektorin e shtypit dhe/ose që pranon ankesa? (p.sh. autoriteti i medias apo konkurrencës)? Kjo variabël synon të vlerësojë nëse ligji/rregullorja parashtron një sistem të përshtatshëm monitorimi dhe sanksionimi të rregullores mbi përqendrimin në median audiovizuale.

 2

  
4.3A i jep ligji këtij organizmi fuqi sanksionimi/detyrimi në mënyrë që të imponojë masa proporcionale (të sjelles dhe/ose strukturore) në rastin e mosrespektimit të kufizimeve?Ky variabël synon të vlerësojë nëse ligji përmban një sistem të përshtatshëm sanksionesh për rregullimet specifike të sektorit të tilla si:
- Refuzimin për dhënien e licencave të tjera;
-  Bllokimin e bashkimit apo blerjeve;
-   Detyrimin për të ofruar hapësirë për programe nga palë të treta;
-   Detyrimin për të dorëzuar licencën/aktivitetin në sektorë të tjerë të medias
-   disinvestim.

 2

  

  

4.4A përdoren këto fuqi sanksionimi/shtrëngimi me efikasitet? Ky indikator synon të vlerësojë zbatimin efikas të masave specifike të sektorit kundër përqendrimit të lartë horizontal të pronësisë dhe/ose kontrollit në median televizive.   

1

Totali

6 nga 16

 

Nr.BASHKIMET E MEDIASPërshkrimiPoJoNAMD
4.17A mundet që një nivel i lartë i përqendrimit horizontal të pronësisë dhe/ose kontrollit në sektorin e medias të mund të parandalohet përmes rregullave për kontrollin e bashkimeve apo për mbrojtjen e konkurrencës, të tilla që marrin parasysh specifikat e sektorit të medias?Kjo pyetje synon të vlerësojë ekzistencën e masave mbrojtëse rregullatore (specifike për sektorin dhe/ose në ligjin për mbrojtjen e konkurrencës) kundër përqendrimit të lartë horizontal të pronësisë dhe/ose kontrollit në sektorin e medias përmes operacioneve të bashkimit. Për shembull, ligji duhet të parandalojë përqendrimin përmes operacioneve të bashkimit:
-Duke përcaktuar kritere specifike për median që imponojnë tavane më të ashpra se sa në sektorë të tjerë;
 -Ndërhyrje të detyruara për një autoritet mediaje në rastet e bashkimeve dhe blerjeve (për shembull, detyrimin për autoritetin e konkurrencës që të kërkojë mendime nga autoriteti i medias);
 - Mundësia për të përmbysur miratimin e përqendrimin nga një autoritet komunikacioni për arsye të pluralizmit të medias (ose interesit publik në përgjithësi)); -që - edhe nëse ato nuk mbartin kritere specifike për median - nuk e përjashtojnë sektorin e medias nga hapësira e aplikimit.
0.5  
4.18A ka një autoritet administrativ apo trupë gjyqësore që aktivisht monitorin respektimin e rregullave mbi bashkimet dhe/ose dëgjin ankesat? (p.sh. media dhe/ose autoritet konkurrence)? Kjo variabël synon të vlerësojë nëse ligji/rregullorja ofron monitorimin e duhur dhe një sistem sanksionimi.    0.5
4.19 A i jep ligji këtij organizmi fuqi sanksionesh/detyrimi në mënyrë që të imponojë kompensimet e nevojshme (në sjellje dhe/ose strukturore) në rastet e mosrespektimit të limiteve?   

Kjo variabël synon të vlerësojë nëse ligji mbart një sistem të përshtatshëm sanksionesh për rregullimin specifik të sektorit, të tilla si: 
-  Bllokimin e një bashkimi apo blerjeje;
-   Detyrimin për të krijuar hapësirë për programe të palëve të treta;
-   Detyrimin për të hequr dorë nga licencat/aktivitetet në sektorë të tjerë të medias
-  Disinvestim.

    0.5  
4.20A janë këto fuqi sanksionimi/detyrimi të përdorura efektivisht?Ky indikator synon të vlerësojë zbatimin efikas të masave speficike për sektorin kundër përqendrimit të lartë horizontal të pronësisë dhe/ose kontrollit në median televizive. 0

Totali
1.5 nga 4

Dorian Matlija (2018) Monitorimi i Pronësisë së Medias në Shqipëri- Vlerësim Ligjor

Përqendrimi ndërsektorial i pronësisë së medias

Resultati: Rrezik i lartë

Ky tregues synon të vlerësojë përqendrimin e pronësisë në sektorë të ndryshëm – TV, shtyp, audio dhe çdo media tjetër përkatëse – të industrisë së medias. Përqendrimi ndërsektorial i mediave matet duke mbledhur pjesët e tregut (%) të 8 kompanive më të mira mediatike. Rezultatet nuk janë një tregues për fuqinë ekonomike në sektorë të ndryshëm të medias, por për ndikimin e mundshëm në opinionin publik kur merren parasysh të gjitha llojet e mediave.

Pse?

Me të dhënat e mbledhura nga pasqyrat financiare të shkarkuara nga Qendra Kombëtare e Biznesit, 8 firmat më të mira me të ardhurat më të larta në të gjithë sektorët e medias (AV, Radio, Gazetat dhe ofruesit e përmbajtjes së internetit) dhe raportin midis të ardhurave nga TOP8 dhe të gjithë tregut. 

Top 8 media sipas të ardhurave
Transmetuesi publik, RTSH ka 25.21%(RTSH 1, RTSH 2, RTSH 3, TV Kukesi,TV Korca, TV Shkodra, TV Gjirokastra, Radio Tirana 1, Radio Tirana 2, Radio Tirana 3, Radio Tirana Klasik, Radio Tirana Jazz, Radio Tirana Femije, Radio Tirana Internacional, Radio Korca, Radio Kukesi, Radio Shkodra, Radio Gjirokastra, Rtsh.al)
Familja Frangaj ka 23.82%(Klan TV, Klan Plus HD, Klan Radio, Tvklan.al)
Familja Hoxha ka 17.05% . (Top Channel, Top News, Top Albania Radio, Top Gold Radio, Top-Chanel.tv)
Familja Dulaku ka 4.93% ka. (Vizion Plus, VizionPlus.tv)
Familja Ulaj ka 4.64%. (A2 CNN, A2news.com)
Familja Hysenbelliu ka 3.92%. (News 24 TV, News24 Radio, Balkanweb.com, Panorama newspaper, Gazeta Shqiptare, Panorama TV, Panorama.com.al, Gsh.al, news24.al)
Esat Bojku ka 3.92%. (Abcnews TV, AbcNews.al, Abc News Radio)
Carlo Bollino dhe Alba Malltezi kanë  3.63%. (Report TV, Shqiptarja.com)

Tetë firmat/pronarët kryesorë të mediave kanë një përqendrim ndër-sektorial prej 87.13% të tregut.

 

ULËTMESATARI LARTË
Përqindja: 
Nëse brenda një vendi,  tetë pronarët e mëdhenj (Top8) kanë një pjesë të tregut poshtë 50% në sektorë të ndryshëm të medias. Nëse brenda një vendi,  tetë pronarët (Top8) kanë një pjesë tregu mes 50% dhe 69% në sektorë të ndryshëm të medias. Nëse brenda një vendi,  tetë pronarët e mëdhenj (Top8) kanë një pjesë tregu mbi 70% në sektorë të ndryshëm të medias.

BURIMET:
Qendra Kombëtare e Biznesit

Masa ligjore mbrojtëse: Përqëndrimi ndërsektorial i medias

Rezultati: Rrezik i Lartë

Ky tregues synon të vlerësojë praninë dhe efektshmërinë e zbatimit të ligjeve ( specifike për çdo sector apo/ose ligjit për konkurencës) të cilat shërbejnë kundër përqëndirmit të lartë të pronësisë ndërmjet sektorëve të ndryshëm mediatikë (shtypit, TV, radio, internet). Duke pasur parasysh se kufizimet apo pragjet mbi pronësinë dhe/ose kontrollin,  janë të ndryshme për vende të ndryshme, 'Rrezik i lartë' do të vlerësohet bazuar mbi stadardet e vendit dhe duke parë pragjet apo limitet e caktuara nga ligjet vendase.

    Pse?

  • Nuk ka dispozita në ligjet shqiptare për të parandaluar shkallën e lartë të pronësisë ndërsektoriale në media të ndryshme. Ligji për mediat audiovizive nuk përmban përkufizime për kushtet e monopolizimit dhe përqendrimit të medias. Konceptet e vetme që paraqet ligji janë ato të kufizimit të aksioneve / të drejtave të votimit të pronarit në lidhje me një kompani të dytë mediatike. Sa i përket medias audio-vizive, kufizimet vendosen në përqindjen e kapitalit të përgjithshëm (20%) në një kompani të dytë që mban një licencë kombëtare, ndërsa për mediat audio analoge, shuma maksimale e pjesëmarrjes në një media të tretë me licencë kombëtare është e kufizuar në 10% të kapitalit të kompanisë mediatike. Ligji për mediat audiovizuale gjithashtu rregullon situatat e konfliktit të interesave që lindin në rastet kur dy ose më shumë aksionerë të një kompanie mediatike janë anëtarë të familjes deri në shkallën e dytë. Në raste të tilla, ligji do të lejojë që vetëm një nga aksionarët të mbajë aksione në atë kompani.
  • Legjislacioni shqiptar nuk përmban pragje specifike të bazuara në kritere objektive, si numri i licencave, pjesa e audiencës, tirazhi, të ardhurat e përgjithshme nga burime të tjera përveç reklamave, si sponsorizimet, projektet, grantet etj., për të parandaluar përqendrimin ndërsektorial të pronësisë së mediave.
  • Në fushën e transmetimit audio-vizive, organi kompetent i monitorimit është Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA), roli i të cilit është mbikëqyrja e zbatimit të dispozitave që synojnë parandalimin e përqendrimit të pronësisë në media. Megjithatë, ligji nuk parashikon mekanizma që synojnë parandalimin e situatave që rrezikojnë pluralizmin e medias ose përqendrimin e pronësisë në nivele të papranueshme.
  •  

    Pikë: 0 nga 8 - Rreziku i lartë (Rregullorja: 0%)

Nr.Përqendrimi ndërsektorialPërshkrimPoJoNAMD
5.1  A përmban legjislacioni i mediave pragje ose kufizime specifike, bazuar në kritere objektive të tilla si numri i licencave, pjesëmarrja e publikut, qarkullimi, shpërndarja e kapitalit të aksioneve ose të drejtës së votës, qarkullimi / të ardhurat, për të parandaluar një nivel të lartë të ndër-pronësisë mes mediave të ndryshme?Kjo pyetje synon të vlerësojë ekzistencën e masave mbrojtëse rregullatore (sektoriale) kundrejt nivelit të  lartë të pronësisë së kryqëzuar (ndër-pronësisë) në sektorë të ndryshëm të medias.   X
5.2 A ekziston një autoritet administrativ ose organ gjyqësor që monitoron në mënyrë aktive pajtueshmërinë me pragjet në sektorin audioviziv dhe / ose dëgjon ankesat? (p.sh. autoriteti i mediave)?Ky variabël synon të vlerësojë nëse ligji / rregullorja siguron një sistem të duhur monitorimi dhe sanksionesh për rregullimin lidhur me përqendrimin e mediave audiovizive.  X
5.3 A garanton ligji sistem sanksionesh/fuqizim në zbatim, me qëllim të përdorimit të mjeteve proporcionale (sjelljeje dhe /ose strukturore) në rast të mosrespektimit të pragjeve të vendosura?

 
  • Variabli synon të vlerësojë nëse ligji siguron sistem të duhur  sanksionesh për rregullimin e sektorit, siç janë:
  • Refuzimi i licencave shtesë;
  • Bllokimi i bashkimit ose blerjes;
  • Detyrimi për ndarjen e dritareve për programimin e palëve të treta;
  • Detyrimi për të hequr licencat / aktivitetet në sektorë të tjerë të medias.
  • Privime
 
  X
5.4 A përdoren në mënyrë efektive kompetencat
sanksionuese / zbatuese?   

Autoritetete përkatëse nuk përdorin ansjëherë kompetencat e tyre sanksionuese.

Ky tregues ka për qëllim vlerësimin e efektivitetit të mjeteve juridike të parashikuara nga rregullorja

  X
5.5 A mund të pengohet një shkallë e lartë e ndër-pronësisë ndërmjet mediave të ndryshme, nëpërmjet rregullave të kontrollit të bashkimit / konkurrencës që marrin parasysh specifikat e sektorit të medias?

    Për shembull, ndër-pronësia mund të parandalohet me ligjin e konkurencës:

    - nga ndërhyrja e detyrueshme e një autoriteti të medias në rastet e M & A (për shembull, detyrimi i autoritetit të konkurrencës për të kërkuar këshillën e autoritetit të medias);

    - nga mundësia për të anuluar miratimin e një përqendrimi nga autoriteti i konkurrencës për arsye të pluralizmit të medias (ose interesit publik në përgjithësi);

    Edhe pse ligji nuk përmban dispozita specifike për mediat - nuk përjashton sektorin e medias nga fushëveprimi i tij.

5.6 A ekziston një autoritet administrativ ose organ gjyqësor që monitoron pajtueshmërinë me këto rregulla dhe / ose dëgjon ankesat? (p.sh. autoriteti i mediave dhe/ose autoriteti i konkurencës)?

 Ky variabël synon të vlerësojë nëse ligji / rregullorja siguron një sistem të duhur monitorimi dhe sanksionesh për rregullimin lidhur me nivelin e lartë të ndër pronësisë së sektorëve të ndryshëm në media përmes rregullave të kontrollit/konkurencës së përqëndrimit.   X
5.7 A garanton ligji sistem sanksionesh/fuqizim në zbatim, me qëllim të përdorimit të mjeteve proporcionale (sjelljeje dhe /ose strukturore) në rast të mosrespektimit të pragjeve të vendosura?

 

    Shembuj të fuqisë sanksionuese/zbatuese dhe mjeteve juridike:

    - bllokimin e bashkimit ose blerjes;

      - detyrimi për ndarjen e dritareve për programimin e palëve të treta;

    - kryerjen e obligimit për të hequr licencat / aktivitetet në sektorë të tjerë të medias;

    -Privime

  X
5.8 A përdoren në mënyrë efektive kompetencat sanksionuese / zbatuese?

Ky tregues ka për qëllim vlerësimin e efektivitetit të mjeteve juridike të parashikuara nga rregullorja    X
Totali (Mesatarja e nën-treguesve L-e dhe L-I)      0 of 8

BURIMET:
Dorian Matlija (2023) Monitorimi i Pronësisë së Medias në Shqipëri- Vlerësim Ligjor

Transparenca e pronësisë

Rezultati: Rrezik i mesëm

Ky indikator synon të vlerësojë të dhënat e transparencës mbi lidhjet politike të pronarëve të medias. Transparenca e pronësisë është një parakusht kyç për zbatimin e pluralizmit në media. 

Pse?

Strukturat e pronësisë dhe raportet financiare të të gjitha bizneseve të regjistruara janë të disponueshme në Qendrën Kombetare të Biznesit. Regjistri online është i aksesueshëm për publikun dhe mundëson kërkime sipas kompanisë ose pronarit. Në rastet kur struktura e pronësisë ishte e disponueshme në regjistrin publik, ne kemi koduar renditjen e transparencës së kompanisë si të 'dhëna të disponueshme publike". Nuk ka asnjë databazë specifike për median në Shqipëri, një listë e mediave audiovizual mund të gjendet në faqen e internetit të rregullatorit, AMA. Lista ofron të dhëna pronësie, por nuk jep të dhëna financiare. Nuk ka asnjë regjistër për mediat e shkruara apo online. Shumica e mediave janë të regjistruara si biznese, prandaj të dhënat lidhur me themelimin e tyre, aksionerët, anëtarët e bordit ishin të disponueshme në Qendrën Kombëtare të Bizneseve. Për më tepër, MOM ftoi pronarët e mediave që të ushtrojnë transparencë duke iu përgjigjur kërkesave për informacion që u dërguan në korrik 2023 për të gjitha kompanitë mediatike të hetuara. 15 nga 24 kompani/grupe mediatike dhanë përgjigje të detajuara për kërkesat tona për informacion.

  • Transparenca aktive do të thotë që kompania/kanali informon në mënyrë proaktive dhe gjithëpërfshirëse për pronësinë e saj, të dhënat përditësohen vazhdimisht dhe janë lehtësisht të verifikueshme. MOM's hetoi një kampion prej 40 mediash, 24 kompanish dhe 25 pronarësh individualë. 10 media, 7 kompani dhe 6 pronarë u renditën si Transparencë Aktive, pra 25.8 % e të gjithë kampionit.
  • Transparenca pasive do të thotë me kërkesë, të dhënat e pronësisë janë lehtësisht të disponueshme nga kompania/kanali. 8 media, 2 kompani dhe 4 pronarë u renditën si Transparencë pasive, pra 15,7 % e të gjithë kampionit. Shumica e këtyre kompanive, mediumeve dhe pronarëve janë të lidhur me mediat që dhanë përgjigje të hollësishme ndaj kërkesave për informacion të MOM.
  • Të dhënat e disponueshme publikisht do të thotë që të dhënat e pronësisë janë lehtësisht të disponueshme nga burime të tjera, p.sh. g. regjistrat publikë etj. 22 media, 15 kompani dhe 15 pronarë u renditën si të dhëna të disponueshme publikisht, pra edhe nëse faqet e internetit nuk i informonin publikisht për pronarët, ato mund të gjendeshin në të dhënat publike si Qendra Kombëtare e Biznesit, kjo renditja është hasur në 58,5% të rasteve.
  • Kërkesat për informacion MOM u dërguan me postë të regjistruar dhe email në 5-6 korrik 2023, emailet rikujtuesë u dërguan dy javë më vonë, më 16 gusht 2023. 6 kompani kanë dhënë përgjigje të detajuara për kërkesat tona në formë të shkruar ose me email. Këto kompani janë: Top Channel, TV Klan, Focus Media Group, RTSH, Euro Balkans News dhe Publikime Shqiptare.
I ULËTMESATARI LARTË
Si e vlerësoni transparencën dhe aksesueshmërinë e të dhënave mbi pronësinë e medias?Transparencë Aktive – 28.8%Transparencë Pasive – 15.7%Të Dhëna të Disponueshme Publikisht – 58.5%Të dhëna të Padisponueshme – 0%Fshehje Aktive - 0%
Të dhënat mbi pronarët e medias si dhe të lidhjeve të tyre politike janë të disponueshme publikisht dhe transparente. (Transparencë Aktive) Nëse është e vlefshme për më shumë se 75% të kampionit. Të dhënat e pronarëve të medias dhe lidhjeve të tyre politike zbulohen në bazë të hetimeve nga gazetarët dhe aktivistët e medias ose përkundrejt kërkesës. (Transparencë Pasive, Të dhënat e Disponueshme Publikisht) Nëse është e vlefshme për më shumë se 50% të kampionit.Të dhënat mbi lidhjet politike të pronarëve të medias nuk janë lehtësisht të aksesueshme nga gazetarët dhe publiku si dhe  gazetarët investigativë ose aktivistët nuk janë të suksesshëm në zbulimin e këtyre të dhënave. (Të Dhëna të Padisponueshme, Fshehje Aktive) Nëse të dhënat janë të disponueshme për më pak se 50% të kampionit.

Masat ligjore mbrojtëse: Transparenca e pronësisë

Rezultati: Rrezik mesatar

Ky tregues synon të vlerësojnë praninë dhe zbatimin efektiv të kërkesave ligjore për transparencën dhe informimin sa i përket pronësisë dhe/ose kontrollit mbi mediat.

Pse?

  • Ligji shqiptar nuk përmban asnjë dispozitë transparence që detyron kompanitë e medias të publikojnë strukturat e tyre të pronësisë në faqet e tyre të internetit. Por në mënyrë indirekte të dhënat/dokumentet e tyre janë të aksesueshme për publikun, nëpërmjet Qendrës Kombëtare të Biznesit. Meqenëse të gjitha kompanitë e medias (ashtu si çdo biznes tjetër në vend) duhet të regjistrohen në Qendrën Kombëtare të Biznesit dhe të specifikojnë emrat e aksionerëve të tyre, të dhënat e pronësisë janë të disponueshme në internet për shumicën e mediave, përfshirë median e shkruar.
  • E vetmja rregullore për transparencën mediatike është regjistrimi në efekt i pronarëve përfitues, siç parashikohet nga rregullat e përcaktuara në ligjin nr. 112/2020 “Për regjistrimin e pronarëve përfitues," pasi ligji nr. 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”, i referohet atij. Regjistri i Pronarëve Përfitues mbahet nga Qendra Kombëtare e Biznesit. Duke qenë se të gjitha kompanitë mediatike (ashtu si çdo biznes tjetër në vend) duhet të regjistrohen në Qendrën Kombëtare të Biznesit dhe të specifikojnë emrat e aksionerëve të tyre, të dhënat e pronësisë janë të disponueshme në internet për shumicën e mediave, përfshirë median e shkruar. Një listë e mediave audiovizive e publikuar nga Autoriteti Shqiptar i Medias përmban gjithashtu informacion mbi aksionerët.
  • Të dhënat e pronësisë për mediat online janë shumë më të vështira për t'u marrë, pasi media të tilla nuk kërkohet të regjistrohen as si biznes dhe as si media. Megjithatë, shumica e mediave online që drejtojnë aktivitetin si biznes (shitjen e reklamave) janë tashmë të regjistruara në Qendrën Kombëtare të Regjistrimit.
  • Si çdo biznes tjetër, të gjitha mediat duhet të dorëzojnë raporte financiare vjetore pranë organeve tatimore; këto raporte janë konfidenciale. Gjithashtu, pasqyrat financiare të kompanive mediatike i dorëzohen edhe Qendrës Kombëtare të Biznesit, e cila i bën ato të disponueshme në bazën e të dhënave të saj publike. Mediat online me transmetim audioviziv, janë të detyruara të paraqesin edhe raporte financiare pranë Autoritetit Rregullator, AMA. Pasqyrat financiare duhet të dorëzohen çdo vit pranë autoriteteve tatimore dhe Qendrës Kombëtare të Biznesit. Edhe Radio Televizioni Publik Shqiptar (transmetuesi publik shqiptar) është i detyruar të paraqesë raportin financiar vjetor pranë AMA-s dhe Kuvendit. Gjithashtu, AMA ka autoritetin për të inspektuar raportet financiare të subjekteve të licencuara; gjetjet e tij duhet të bëhen të disponueshme online. Me iniciativën e saj, AMA mund të kërkojë informacion financiar dhe ekonomik nga kompanitë e mediave audio dhe audiovizive; ushtrimi i kësaj kompetence bie tërësisht në diskrecionin e AMA.
  • Informacioni në lidhje me aksionerët është i lehtë për t'u kuptuar për publikun e gjerë, ndërsa informacioni financiar është i aksesueshëm dhe i kuptueshëm vetëm për ekspertët.

Mbrojtja Rregullatore, Pikët:

14 nga 20 - Rreziku Mesatar (70%)

Nr.1Parashikimet e transparencës (të përmbledhura  për TV, Radio, Shtyp, Online - pikët maksimale 5 per sektor)PërshkrimiPoJoNAMD
7.1 A përmbajnë ligjet kombëtare (mbi median, shoqëritë tregtare, taksat ...) dispozita mbi transparencën dhe informimin, që të detyrojnë publikimin nga kompanitë mediatike të strukturave të tyre të pronësisë në faqen e tyre të internetit ose në regjistra/dokumente, të aksesueshme për publikun? Qëllimi i kësaj pyetjeje është kontrolli i masave mbrojtëse ligjore lidhur me transparencën, kundrejt qytetarëve, përdoruesve dhe publikut në përgjithësi.  X
7.2A përmbajnë ligjet kombëtare (mbi median, shoqëritë tregtare, taksat ...) dispozita mbi transparencën dhe informimin, që të detyrojnë publikimin nga kompanitë mediatike të ndryshimeve në strukturën e pronësisë te autoritetet publike (si autoriteti i medias)Qëllimi i kësaj pyetjeje është kontrolli i masave mbrojtëse lidhur me transparencën dhe llogaridhënien kundrejt autoriteteve publike.X
7.3A ka ndonjë detyrim sipas legjislacionit kombëtar që të bëj publike informacionin përkatës pas çdo ndryshimi në strukturën e pronësisë?Kjo pyetje ka për qëllim vlerësimin nëse ligji ofron rregulla për disponueshmërinë e të dhënave të sakta dhe të përditësuara mbi pronësinë e medias. Ky është një kusht për një transparencë efektive.   X
7.4A ka ndonjë sanksion në rast të mosrespektimit të detyrimeve të publikimit?Kjo pyetje synon të vlerësojë nëse ligji për transparencën e pronësisë së medias mund të zbatohet përmes zbatimit të sanksioneve..  X
7.5A garantojnë detyrimet ligjore informimin e publikut se cili person juridik ose fizik në mënyrë efektive zotëron ose kontrollon kompaninë mediatike?Kjo pyetje ka për qëllim vlerësimin e efektivitetit të ligjeve që kanë të bëjnë me transparencën e pronësisë së medias dhe nëse ato arrijnë të zbulojnë pronarët e vërtetë të mediave.    X

Totali10,5 out of 20 

BURIMET:
Dorian Matlija, Vlerësimi i Kuadrit Ligjor, (2023) Monitorimi i pronësisë së medias, Shqipëri

Kontrolli poltik ndaj mediave

Rezultati: Rrezik i lartë

Ky tregues vlerëson rrezikun e përkatësive politike dhe kontrollin mbi pavarësinë editoriale të redaksive. Ai gjithashtu vlerëson nivelin e ndërhyrjes nga aktorët e lidhur politikisht në punën e mediave informatie.

Pse?

8.1 Tregu shqiptar i medias është i vogël dhe konfliktet për shkak të interesave politike dhe ekonomike të pronarëve janë të zakonshme dhe shpesh të dokumentuara në raportet e organizatave të të drejtave të medias. Shumica e pronarëve të kompanive mediatike në Shqipëri, kanë edhe biznese të tjera në tregje shumë të rregulluara, duke përfshirë ndërtimin dhe zhvillimin e pasurive të paluajtshme, lojërat e fatit, bankat, arsimin e lartë fitimprurës. partneritetet publike private, të cilat për mediat e tyre shpesh nëkupton kompromentimin e mbulimit të paanshëm të çështjeve socio-ekonomike dhe politike. Rregullatori i vetëm i medias, AMA, që rregullon tregun audioviziv, perceptohet kryesisht si i politizuar dhe hezitues për të kryer detyrat e tij. Procesi i përzgjedhjes së bordit të AMA-s është bipartizan dhe i politizuar. Kryetarja aktuale e AMA-s, Armela Krasniqi është ish-zëdhënëse e Partisë Socialiste në pushtet. Ndërsa nënkryetarja, Desada Metaj ish-këshilltare e Partisë Demokratike në opozitë.

Përkatësitë politike të pronarëve të mediave elektronike:

Familja Hoxha zotëron kompaninë më të madhe mediatike në vend. Top Media, duke përfshirë platformën e transmetimeve digjitale DigitAlb, bëjnë lojtarin më të madh në tregun mediatik (36,89% e tregut). Kompania ka marrë me qira hapësirë zyre në pronësi publike në Qendrën Ndërkombëtare për Kulturën (e njohur si Piramida e Tiranës) me një çmim të subvencionuar nga viti 2001 deri në vitin 2015. Në vitin 2008, Top Channel nënshkroi një kontratë të re për të marrë me qira ish-laboratorin e Albafilmit në Kinostudio, të cilat përdoreshin nga shkolla e filmit Marubi. Pas protestave të studentëve, ish-qeveria e kryeministrit, Sali Berisha e pezulloi zbatimin e kontratës. Në vitin 2016, qeveria e re e kryeministrit Edi Rama, vendosi anulimin e kontratës dhe dëmshpërblimin e Top Channel me 38 milionë lekë (369,000 euro). Fondacioni Dritan Hoxha – me emrin e themeluesit të ndjerë të Top Media, i cili sipas të dhënave të pronarëve përfitues në Qendrën Kombëtare të Biznesit, kontrollohet nga e veja e tij dhe CEO e Top Media, Vjollca Hoxha, ka marrë 61 milionë lekë (588,000 euro) kontrata qeveritare për projekte dhe programe televizive të transmetuara në Top Channel TV, nga institucione të ndryshme të qeverisë/qeverisjes vendore të kontrolluara nga Partia Socialiste në pushtet, duke përfshirë Bashkinë e Tiranës, Ministrinë e Turizmit dhe Mjedisit, Ministrinë e Kulturës dhe Sportit dhe Rinisë, Agjencinë Shqiptare të Zhvillimit të Investimeve. Në nëntor 2022, kryeministri Edi Rama akuzoi Top Channel për mbulim negativ të sektorit të bujqësisë, ndërsa kërkonte para nga qeveria si një shantazh për mbulim pozitiv. Televizioni hodhi poshtë akuzat duke i quajtur ato një sulm ndaj lirisë së medias.

Familja Frangaj – Aleksander Frangaj dhe bashkëshortja e tij Alba Gina zotërojnë TV Klan, një tjetër grup mediatik i rëndësishëm në vend. Pronari perceptohet si pro-qeveritar – pa marrë parasysh se kush e mban sundimin e pushtetit. Në vitin 1996 kandidoi për partinë e Aleancës Demokratike, PAD, por nuk u zgjodh. Ai është akuzuar shpesh si përfituesi kryesor i fushatave reklamuese të qeverisë gjatë viteve 2008-2010, kur vendi drejtohej nga ish-kryeministri Sali Berisha. Në vitin 2019, Frangaj bashkëthemeloi 'AS Construction' së bashku me Balfin LLC në pronësi të biznesmenit Samir Mane. Deri në mars 2020, Frangaj kontrollonte 100% të kompanisë. Në qershor 2020, Frangaj u bë një zhvillues në resortin Manes 'Green Coast' në jug të Shqipërisë, nëpërmjet një leje nga Këshilli Kombëtar i Territorit të kryesuar nga kryeministri, Edi Rama. Qeveria shqiptare i ka dhënë Green Coast statusin e “investitorit strategjik”, duke përfituar nga subvencionet e qeverisë, duke përfshirë edhe ndërtimin e një helipadi për resortin. Vëllai i tij, Eduard Frangaj, i cili është drejtor i Departamentit të Lajmeve në Tv Klan, ka punuar më parë si këshilltar i ish-ministrit të Mjedisit, Fatmir Mediu (2012) dhe asistent mediatik i presidentit të ndjerë të Shqipërisë, Bujar Nishani (2016). .

Familja Dulaku - Vëllezërit Dulaku janë pronarë të Media Vizion - e cila së bashku me Top Channel dhe TV Klan janë tre transmetuesit kombëtarë komercialë në Shqipëri, dhe e Tring TV, transmetuesi i dytë më i madh me pagesë pas DigitAlb. Familja Dulaku është marrë me biznesin e ndërtimit që në fillim të viteve '90. Nëpërmjet kompanisë Edil Al IT, e cila shërbeu si kompania kryesore e grupit për më shumë se dy dekada. Ata e zgjeruan aktivitetet e tyre në fushat e telekomunikacionit, mediave, shitjeve dhe së fundmi në infrastrukturën portuale, hotelerinë dhe turizmin. Kompanitë në pronësi të vëllezërve fituan së fundmi të drejtat e koncesionit të Portit të Limionit – ish-bazë e marinës, në Sarandë në korrik 2020, në partneritet me Kastrati Group. Ata morën me qira prona publike në bregdet dhe iu dha statusi i investitorit strategjik.

Familja Hysenbelliu - Drejtori i Përgjithshëm i Focus Media News, Ardit Cela është ish-anëtar i LSI-së (Lëvizja Socialiste për Integrim tashmë e riemërtuar si Partia e Lirisë), partia socialdemokrate e themeluar nga ish-kryeministri dhe presidenti Ilir Meta. Në dy dekada si botues i medias, Irfan Hysenbelliu arriti të mbajë marrëdhënie të ngushta si me politikanët e qeverisë ashtu edhe me ato të opozitës. Por situata ndryshoi në shtator 2022, kur një agjenci qeveritare sekuestroi një hotel në pronësi të Hysenbelliut, duke pretenduar se ishte ndërtuar në mënyrë të paligjshme. Në dhjetor 2022, hoteli u prish nga autoritetet në mënyrë spektakolare pa pritur vendimin e gjykatës. Hysenbelliu akuzoi kryeministrin Edi Rama për orkestrimin e sulmit dhe pretendoi se kjo ishte një hakmarrje për linjën editoriale të News 24 dhe gazetës “Panorama”. Rama mohoi akuzat dhe këmbënguli se çështja lidhej vetëm me forcat e rendit.

Vëllezërit Ulaj - Gener 2, kompania ktyrdotr e familjes Unlaj, ka përfituar nga koncesionet qeveritare të dhëna fillimisht nga ish-kryeministri Sali Berisha dhe më pas nga kryeministri aktual Edi Rama. Koncesioni i vitit 2009 për ndërtimin e një hidrocentrali në Parkun Kombëtar të Valbonës u pasua nga një sërë protestash dhe një çështje gjyqësore. Në vitin 2014, Gener 2 mori një leje ndërtimi nga Bashkia e Tiranës për të ndërtuar një kompleks me pesë kulla pranë Liqenit Artificial të Tiranës, por projekti u bllokua nga qeveria qendrore. Gener 2 fitoi çështjen në gjykatë dhe vazhdoi ndërtimin. Në korrik 2018, Gener 2 u shpall fitues i koncesionit për ndërtimin e rrugës Thumanë-Kashar me një investim prej 225 milionë eurosh, por negociatat u anuluan pas një skandali në dhjetor 2018. Një kompani fantazmë e quajtur DH Albania, e cila dyshohej se kishte lidhje me Gener 2, fitoi dy tenderë me vlerë 30 milionë euro duke përdorur dokumente të falsifikuara. Një hetim i nisur nga Prokuroria e Tiranës u mbyll pa pasoja. Koncesioni qëndroi i pezulluar deri në shtator 2021, kur Gjykata Administrative vendosi në favor të Gener 2. Projekti u miratua më pas nga Këshilli i Ministrave. Në shtator 2023, ish-zëvendëskryeministri, politikani dhe ish-kryetari i partisë “Bindja Demokratike”, Astrit Patozi u emërua drejtor ekzekutiv i televizionit A2.

Carlo Bollino – e quan veten mik të Edi Ramës, qëndrim që ai pretendon se nuk është pasqyruar në raportimet e mediave të tij. Një gazetar italian me nënshtetësi shqiptare, Bollino është ish-korrespondent i agjencisë italiane të lajmeve 'Ansa', si dhe drejtor dhe administrator i gazetës "Gazeta Shqiptare", e cila filloi botimin në Tiranë në vitin 1993, dhe më vonë i News 24 dhe Balkanweb. Në vitet 1990, Bollino dhe media nën drejtimin e tij u përballën me sulme nga presidenti i atëhershëm Sali Berisha për shkak të artikujve kritikë kundër pushtetit  në atë kohë. Marrëdhëniet e tensionuara me Berishën vazhduan edhe pas rikthimit të tij në pushtet si kryeministër nga viti 2005 deri në 2013, apo si kreu i opozitës pas vitit 2013. Pas protestës me katër viktima më 21 janar 2011, bashkëshortja e Bollinos, Alba Malltezi, akuzoi Berishën. se qëndron pas operacionit të shitjes së televizionit News 24 nga Edisud S.p.a për të marrë kontrollin e tij. Ndërkohë, Berisha dhe mbështetësit e tij e kanë akuzuar Bollinon për “mbështetje të verbër” ndaj qeverisë së Ramës dhe përfitime nga pasuritë publike. Bollino është krijuesi dhe kuratori i dy projekteve Bunk'Art që synojnë të përshkruajnë të kaluarën komuniste të Shqipërisë. Projektet janë realizuar në vitin 2014 dhe 2016. Në vitin 2018, Bollino, nëpërmjet MTSC, themeloi kompaninë teknologjike C-7 - Integrated Communication Systems. Në vitin 2019, kompania MTSC, e ngjashme me kompanitë e tjera mediatike në vend më herët, ka marrë me qira për një shumë simbolike prej 1 euro nga qeveria “Rama” për një sipërfaqe prej 4894 metrash katrorë në Tiranë, për ndërtimin e televizionit. ndërtesë. Ndërtesa e re e televizionit u përurua në dhjetor 2022.

Besnik dhe Alban Dabulla – janë fëmijët e Arta Dades, ish-deputete, ish-ministre e Jashtme dhe ish-ministre e Kulturës.

Çlirim Peka - njihet si themelues dhe drejtor i Syri Tv dhe faqes online Syri.net. Peka, i cili më parë drejtonte televizionin UTV, në pronësi të ish-deputetit të PD-së Astrit Veliaj, njihet për mbështetjen e tij ndaj ish-kryeministrit Sali Berisha dhe ish-presidentit Ilir Meta. Në emrin e Çlirim Pekës nuk është regjistruar asnjë biznes apo kompani tjetër. Si televizioni, ashtu edhe Peka janë akuzuar nga mediat e pro-qeveritare si të financuar në fshehtësi dhe nën pronësi të Shkëlzen Berishës, djalit të ish-kryeministrit Sali Berisha. Në media ka pasur edhe raporte për marrëdhëniet e ngushta të Pekës me ish-presidentin Ilir Meta. Peka ka mohuar akuzat për pronësi dhe financim të fshehur. Përveç qëndrimit editorial të Syri Tv, si dhe kompania zotëruese e saj Qendra për Informim të Hapur, kanë në bordet e tyre individë të lidhur ngushtë me Partinë Demokratike të drejtuar nga ish-kryeministri Sali Berisha. Administratori i kompanisë dhe një nga anëtarët e bordit të OJQ-së janë zgjedhur si anëtarë të Këshillit Kombëtar të Partisë Demokratike të drejtuar nga Berisha.

Astrit Sejdini - është pronari aktual i televizionit Ora News dhe faqes së internetit Oranews.tv, e cila kontrollohet me 30% nga shteti që i ka konfiskuar aksionet themeluesit të grupit mediatik, Ylli Ndroqi, për shkak të historisë së tij kriminale në trafikun e narkotikëve. Konfiskimi u bë i mundur nëpërmjet ligjit antimafia të Shqipërisë. Sejdini është bashkëshorti i motrës së gruas së Ndroqit.

RTSH, Radio Televizioni Shqiptar – Këshilli Mbikëqyrës i Transmetuesit Publik zgjidhet nga parlamenti dhe është një organ i përbërë me individë të afërt me të dyja partitë kryesore politike. Gjithashtu, Alfred Peza, Drejtori i Përgjithshëm i Radio Televizionit Shqiptar (RTSH) i emëruar më 13 qershor 2023, është ish-deputet dhe ish-sekretar i marrëdhënieve me median për Partinë Socialiste në pushtet. Peza ka një karrierë të gjatë edhe si gazetar dhe drejtues mediatik.

Pjesa e audiencës në tregun e transmetimit televiziv pa pagesë e kontrolluar nga pronarë mediash të lidhur politikisht/partiakë është 98.39%, bazuar në të dhënat e siguruara nga Idra Media. Të dhënat e Idra Media janë konfidenciale dhe nuk mund të publikohen për media të veçanta nga Ekipi i MOM Albania. Megjithatë, agjencia lejon që të dhënat të përdoren dhe të paraqiten në mënyrë kumulative si pjesë e hulumtimit të përqendrimit të tregut.

Grupet mediatikeAudience (%) në TV
Familja FrangajXXX%
Familja Hoxha  XXX%
Familja Hysenbelliu XXX%
Carlo Bollino dhe Alba MallteziXXX%
Familja Dulaku XXX%
RTSHXXX%
Clirim PekaXXX%
Astrit SejdiniXXX%
Totali98.39%

8.2. Ka mungesë të të dhënave për audiencën e radiove në Shqipëri. Megjithatë, 6 nga 9 stacione radio në kampion kanë pronarë të lidhur politikisht, duke përfshirë dy nga tre radio stacione kombëtare. Lista e pronarëve të radiostacioneve me përkatësi politike është dhënë më poshtë.

Familja Hoxha - pronarët e Top Albania Radio marrin subvencione nga qeveria për programet televizive. Këto subvencione nuk u shpërndahen aktorëve të tregut në mënyrë transparente.

Familja Frangaj - pronarë të Radio Klan. Aleksander Frangaj ka përfituar subvencione në zhvillimin e pasurive të paluajtshme përmes statusit të investitorit strategjik.

Radio Tirana 1 dhe Radio Ora News janë 100% në pronësi të shtetit shqiptar.

Drejtorët ekzekutivë të Focus Group dhe Qendrës për Informacion të Hapur që zotërojnë Radio News 24 dhe Syri FM kanë përkatësi politike.

8.3. Në Shqipëri mungojnë të dhënat e lexuesve për shtypin. Megjithatë, 3 pronarë në treg, të cilët kontrollojnë 4 nga 8 media të shkruara, kanë lidhje politike.

Ardit Cela, CEO i Focus Media Group dhe Focus Press, në pronësi të familjes Hysenbelliu, që zotëron të përditshmet Panorama dhe Gazeta Shqiptare, është ish-zyrtari i Lëvizjes Sociale për Integrim, LSI, tashmë i riemërtuar Partia e Lirisë.

Agim Ciraku, themeluesi i së përditshmes Telegraf dhe babai i pronarit aktual, është një ish-këshilltar bashkiak i Partisë Socialiste në pushtet në qytetin port të Durrësit.

Vëllezërit Dabulla, botues të së përditshmes Dita janë djemtë e ish-ministres së Jashtme dhe deputetes socialiste, Arta Dade.

8.4 Nuk ka të dhëna për audiencën e mediave online. Megjithatë, 7 nga 10 media online, të cilat u zgjodhën për kampionin bazuar në angazhimin më të lartë me lexuesit në Facebook, deri tani kanali më i madh i mediave sociale në Shqipëri, kanë pronarë me lidhje  partiake/politike. Këtu përfshihen mediat në pronësi të Familjes Hoxha, Familjes Frangaj, familjes Hysenbelliu, Alba Malltezi, Çlirim Peka.

8.5 Mediat shqiptare pretendojnë se janë të pavarura nga ndikimi politik, megjithatë ato rëndom përkrahin paragjykimet politike për shkak të interesave ekonomike dhe politike të pronarëve të mediave. Nga 25 pronarë individualë të identifikuar në kampionin e medias, 10 pronarë u identifikuan me përkatësi politike. Pronarët me përkatësi politike përfaqësojnë disa nga grupet më të mëdha mediatike në vend, duke kontrolluar pjesën më të madhe të audiencës dhe lexuesve - online dhe offline. Sipas Indeksit të Lirisë së Shtypit për vitin 2023, ku Shqipëria renditet në 96 nga 180 vende, të publikuar nga Reporterët pa Kufij, mediat më me ndikim shqiptar të sektorit privat zotërohen nga një pjesë e vogël e kompanive që “kanë lidhje me botën politike, ndërsa operojnë në sektorë shumë të rregulluar, si ndërtimi.” Freedom House vëren në raportin e saj 'Freedom in the World' se ndërsa kushtetuta shqiptare garanton lirinë e shprehjes, “përzierja e interesave të fuqishme të biznesit, politikës dhe medias pengon zhvillimin e organeve të pavarura të lajmeve; shumica e të cilave shihen si të njëanshëme ndaj PS-së ose PD-së.”

8.6 Ligji nr.9376 “Për konfliktin e interesit” në Republikën e Shqipërisë kufizon pronësinë ‘aktive’ të aksioneve në shoqëri për deputetët, ministrat dhe zëvendësministrat dhe kryetarët e bashkive për shoqëritë që operojnë brenda bashkive të tyre. Megjithatë, ligji nuk e rregullon pronësinë me prokur8.6 Ligji nr.9376 “Për konfliktin e interesit” në Republikën e Shqipërisë kufizon pronësinë ‘aktive’ të aksioneve në shoqëri për deputetët, ministrat dhe zëvendësministrat dhe kryetarët e bashkive për shoqëritë që operojnë brenda bashkive të tyre. Megjithatë, ligji nuk e rregullon pronësinë me prokurë. Ligji për Mediat Audiovizive, nuk kufizon dhe nuk rregullon konfliktet e interesave ndërmjet pronësisë së medias dhe partive politike, grupeve partiake, anëtarëve partiakë, zyrtarëve dhe të afërmve. Të vetmet kufizime/rregullore janë në kodin zgjedhor dhe rregullojnë mbulimin e partive politike gjatë fushatave zgjedhore.

8.7. Sipas raportit të Komisionit Evropian për Shqipërinë për vitin 2023, kryqëzimi i interesave të biznesit dhe politikës dhe mungesa e transparencës së burimeve të financimit vazhdojnë të pengojnë pavarësinë e medias, pluralizmin dhe cilësinë e gazetarisë në Shqipëri. Pas një misioni dyditor faktmbledhës në nëntor 2022, partnerët e Platformës për Sigurinë e Gazetarëve të Këshillit të Evropës vunë në dukje se interesat e biznesit përbëjnë rrezik për një mjedis të shëndetshëm mediatik në Shqipëri. Në një deklaratë pas misionit, mbikëqyrësit e të drejtave të medias vunë në dukje se shkaku kryesor i shumë prej kërcënimeve ndaj gazetarisë së pavarur në Shqipëri vazhdon të jetë kapja e pjesëve të rëndësishme të mjedisit mediatik nga interesat e biznesit. “Këta pronarë të mediave, shumë prej të cilëve kanë pronësi të kryqëzuar në industritë kyçe të rregulluara nga shteti që varen nga tenderët publikë, përdorin sistematikisht asetet e tyre mediatike për t'i shërbyer agjendave të tyre private ose politike në vend të interesit publik,” thuhet në deklaratë, e cila shton se “ Vitet e fundit është intensifikuar përqendrimi i mediave nën kontrollin e këtyre grupeve të biznesit”.

8.8. Shumica e mediave të ndikuara politikisht në Shqipëri e shpallin veten si të pavarura, megjithë anshmërinë dhe paragjykimin që ata përdorin në mbulimin e tyre mediatik. Kodi i Etikës së Gazetarëve Shqiptarë thekson në nenin 5 se: “Media duhet të shmangë konfliktet e papranueshme të interesit dhe nuk duhet të lejojë asnjë ndikim që rrjedh nga bindjet personale, stimujt politikë apo financiarë të ndikojë në raportimin e saktë dhe të paanshëm të gazetarëve dhe në punën e redaksive.” Edhe pse 32 media i janë bashkuar Aleancës për Median E|tike, një grup vetërregullues, duke u pranuar zbatimin e kodit të etikës, shkeljet mbeten të përhapura në praktikë. Asnjë kompani mediatike në Shqipëri nuk është transparente për përkatësinë e saj politike apo për ndonjë prirje ideologjike, si konservatore, liberale apo progresive.

Nr.I ULËT (1)E MESME (2)I LARTË (3)
POLITIZIMI I MEDIAVE
8.1

Sa është pjesa e mediave televizive në pronësi të subjekteve të lidhura me politikën?

98.39% e audiencës në median televizive kontrollohet nga një pronar me përkatësi politike specifike

Media që ka më pak se 30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka <50% >30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka mbi 50% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.
8.2

Sa është pjesa e radiostacioneve në pronësi të subjekteve të lidhura me politikën?

Nuk mund të llogaritet për shkak të mungesës së të dhënave për audiencën e radios.

Media që ka më pak se 30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka <50% >30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka mbi 50% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.
8.3Sa është pjesa e gazetave në pronësi të subjekteve të lidhura me politikën? MD
Media që ka më pak se 30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka <50% >30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka mbi 50% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.
8.4Sa është pjesa e gazetave në pronësi të subjekteve të lidhura me politikën? MD
Media që ka më pak se 30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka <50% >30% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike.Media që ka mbi 50% të audiencës zotërohet (kontrollohet) nga një parti politike, politikan ose grupim politik i caktuar, ose nga një pronar me përkatësi politike specifike. 
8.5Deri në çfarë shkalle është transparente pronësia e lidhur politikisht? Shumica e mediave të kontrolluara politikisht janë të fshehta në lidhje me interesat e tyre financiare.
Ka vetëm pronësi të kufizuar politikisht në vend dhe në të gjitha rastet, pronarët dhe interesat e tyre i zbulohen publikut.Shumica e mediave të lajmeve të kontrolluara politikisht janë transparente në lidhje me pronësinë dhe interesat e tyre.Shumica e mediave të kontrolluara politikisht janë të fshehta për pronësinë dhe interesat e tyre.
8.6A ka ligje që rregullojnë konfliktin e interesave ndërmjet pronësisë së medias dhe partive politike, grupeve partiake, anëtarëve partiakë, zyrtarëve dhe të afërmve?
Ekziston një rregullim i qartë dhe efektiv që nxjerr në pah papajtueshmërinë e posteve politike (në nivel lokal, rajonal, kombëtar) me pronësinë e medias dhe kërkon transparencë në rastin e zyrave të tjera politike.Ekziston rregullore, por mbulon vetëm disa grupe të lidhura politikisht (në mënyrë efektive).Nuk ka asnjë rregullore, ose rregullimi është i paefektshëm.
8.7A ndërhyjnë sistematikisht pronarët e partive politike apo interesa të tjera politike në autonominë editoriale të redaksive?
Provat e disponueshme sugjerojnë shumë pak ose aspak përpjekje për të ndërhyrë në autonominë editoriale.Provat e disponueshme sugjerojnë ndërhyrje të herëpashershme dhe/ose disa shkallë të vetëcensurës në redaksi.Provat e disponueshme sugjerojnë ndërhyrje sistematike në autonominë editoriale, e cila mund të shoqërohet ose jo me autocensurë në redaksi.
8.8Deri në çfarë mase është e garantuar pavarësia editoriale në statutet editoriale apo në mekanizmat vetërregullues?
Shumica e mediave të lajmeve në vend garantojnë pavarësinë editoriale në statutet e tyre, ose ato pajtohen me kodet vetërregulluese që e bëjnë këtë.Mediat më prestigjioze të lajmeve në vend garantojnë pavarësinë editoriale në statutet e tyre ose pajtohen me kodet vetërregulluese që e bëjnë këtë.As statutet editoriale, as vetë-rregullimi nuk përmendin pavarësinë editoriale, apo udhëzimet nuk respektohen nga redaksitë.

 

 

Anëtarët e AMA-s U akesesua më 2.12.2023
Pesë organizata dënojnë zgjedhjen e Krasniqit në krye të AMA U akesesua më 2.12.2023

Kontrolli politik mbi infrastrukturën e medias

Rezultati: Rrezik mesatar

Ky tregues vlerëson kontrollin politik mbi shtresa të rëndësishme infrastrukturore në shpërndarje, si dhe në zinxhirët e vlerës dhe furnizimit të përmbajtjes mediatike. Ai gjithashtu vlerëson nivelin e diskriminimit në favor të rrjeteve të shpërndarjes së mediave të lidhura politikisht. Elementet infrastrukturore në shumicën e rasteve janë në pronësi private dhe aksesi u ofrohet botuesve të lajmeve me një tarifë.

Pse?

9.1 Rrjetet e shpërndarjes së shtypit – Nuk ka asnjë rrjet të madh shpërndarjeje në shtyp. Mediat e shkruara shpërndahen pjesërisht përmes Postës Shqiptare, e cila është një institucion publik dhe konsiderohet mjaft i përballueshëm. Megjithatë media e shkruar ka norma shumë të ulëta abonimesh, 300 klientë në shkallë vendi. Nuk ka zinxhirë të mëdhenj kioskash, shumica e shitësve individualë janë të fokusuar në kryeqytet. Në Shqipëri ky nuk është një element kryesor infrastrukturor, megjithatë vlerësohet si me rrezik të ulët.

9.2 Rrjetet e shpërndarjes së radios – Licencat jepen nga AMA, Autoriteti i Medias Audiovizive. Duke qenë se radioja nuk është një burim kryesor informacioni dhe është më tepër një platformë për muzikë dhe emisione argëtuese, nuk vërehet kontroll/ndërhyrje politike në shpërndarjen e licencave, prandaj rreziku vlerësohet si i ulët.

9.3 Rrjetet e shpërndarjes televizive – aktualisht 4 operatorë ofrojnë platforma/hosting digjital – DigitAlb (3 frekuenca: përfshirë 1 nga ADTN dhe 1 nga Top Channel), RTSH (2 frekuenca), Tring (1 frekuencë), Klan TV (1 frekuencë). Tregu është i përqendruar, DigitAlb ka 3 frekuenca – më shumë hapësirë se të gjithë operatorët e tjerë në treg. Ka pasur ankesa nga transmetuesit lokalë se tarifat e 'hostimit' janë të larta. AMA i shpërndau frekuencat në vitin 2017. Procesi u pa si jo i pavarur dhe i ndikuar nga interesat e korporatave dhe politika. Procesi i dixhitalizimit u pa kryesisht si një proces jo i drejtë dhe rezultoi në përqendrim të lartë në vlerësimin e shkruar të MOM në vitin 2018.

RTSH - transmetuesi publik është në pronësi të shtetit. Drejtori i përgjithshëm i RTSH është ish-deputet dhe drejtor komunikimi i Partisë Socialiste në pushtet.

Familja Hoxha - pronarë të DigitAlb dhe ADTN kanë marrë subvencione publike për programet televizive dhe kontrata për qira të subvencionuar nga qeveria për asetin e tyre kryesor mediatik, Top Channel TV.

Familja Frangaj - pronare e Klan dhe aksionere në DigitAlb ka përfituar statusin e investitorit strategjik në zhvillimin e pasurive të paluajtshme.

Familja Dulaku - pronare e Tring TV ka përfituar nga subvencionet e qeverisë për marrëveshjet e zhvillimit të pasurive të paluajtshme dhe ka marrë satusin e investitorit strategjik.

Rrjetet kabllore – tregu është i përbërë kryesisht nga biznese të vogla, është treg i paqëndrueshëm, pa ofrues të mëdhenj. Janë rreth 100 kompani të licencuara nga AMA, disa prej këtyre rrjeteve kabllore ritransmetojnë paketën Tring. Tring kontrollon 25% të tregut pay-per-view. Nuk mund të vërehet një kontroll i qartë politik në rrjetet e shpërndarjes kabllore.

Në raportin e vitit 2018 të MOM Albania, rreziqet në rrjetet e shpërndarjes televizive u vlerësuan si të larta për shkak të shpërndarjes së padrejtë të frekuencave numerike të transmetimit që rezultoi në një përqendrim të lartë në treg dhe myngesës së paanshmërisë së organit rregullator. Në vitin 2023, vlerësimi është me rrezik mesatar, sepse nuk ka të dhëna për veprime të përsëritura diskriminuese nga rrjetet e shpërndarjes televizive.

9.4 Sipas Autoritetit të Komunikeve Elektronike dhe Postare, AKEP, 75% e tregut të shpërndarjes së internetit kontrollohet nga 8 kompani. Nga këta operatorë, vetëm pronari i Abissnet, Koco Kokëdhima (4%) është i lidhur politikisht me partinë e vogël “Zgjidhja”. Prandaj vlerësimi është me rrezik të ulët.

Albtelecom sh.a (26%); Vodafone sh.a (21%); ASC (6%); Digicom (5%); Abissnet (4%); Nisatel dhe ATU me nga (3%); Safecomm (7%); operatorët e tjerë (OA) rreth 25% të të ardhurave në treg.

9.5 Tregu i reklamave në Shqipëri është i segmentuar, ku shumica e agjencive u shërbejnë një grushti reklamuesish të mëdhenj. Nuk ka indikacione se agjencitë kryesore të reklamave diskriminojnë mediat e pavarura, prandaj vlerësimi është me rrezik të ulët.

9.6. Ka vetëm një agjenci audiencë në treg, Idra Media, e cila ofron vlerësime për audiencën televizive. Gjetjet e saj kontestohen nga mediat kryesore televizive në vend. Të pesë grupet mediatike që iu përgjigjën kërkesës së MOM Albania për transparencë thanë se nuk kishin akses në të dhëna të besueshme të audiencës ose ndanë të dhënat e audiencës. Agjencia është aktualisht në mosmarrëveshje ligjore me Top Media, e cila nuk dëshiron që vlerësimet e saj të publikohen apo të shpërndahen tek reklamuesit. Vlerësimi është me rrezik të lartë.

Pikë: 9 nga 18 = 50 % Rrezik mesatar

Nr.I ULET (1)

MESATAR (2)

I LARTE (3)

POLITIZIMI I INFRASTRUKTURËS

9.1

Si do ta vlerësonit sjelljen e rrjeteve kryesore të shpërndarjes për median e shkruar?

Rrjetet kryesore të shpërndarjes nuk janë të lidhura politikisht ose nuk ndërmarrin veprime diskriminuese.

Të paktën një nga rrjetet kryesore të shpërndarjes është i lidhur politikisht ose ndërmerr veprime të rastësishme diskriminuese

Të gjitha rrjetet kryesore të shpërndarjes janë të lidhura politikisht dhe kanë një histori të veprimeve të përsëritura diskriminuese

9.2

Si do ta vlerësonit sjelljen e rrjeteve kryesore të shpërndarjes televizive?

Rrjetet kryesore të shpërndarjes nuk janë të lidhura politikisht ose nuk ndërmarrin veprime diskriminuese.

Të paktën një nga rrjetet kryesore të shpërndarjes është i lidhur politikisht ose ndërmerr veprime të rastësishme diskriminuese

Të gjitha rrjetet kryesore të shpërndarjes janë të lidhura politikisht dhe kanë një histori të veprimeve të përsëritura diskriminuese

9.3

How would you assess the conduct of the leading television distribution networks? 

Rrjetet kryesore të shpërndarjes nuk janë të lidhura politikisht ose nuk ndërmarrin veprime diskriminuese.

Të paktën një nga rrjetet kryesore të shpërndarjes është i lidhur politikisht ose ndërmerr veprime të rastësishme diskriminuese

Të gjitha rrjetet kryesore të shpërndarjes janë të lidhura politikisht dhe kanë një histori të veprimeve të përsëritura diskriminuese

9.4

Si do ta vlerësonit sjelljen e rrjeteve kryesore të shpërndarjes së internetit?

Rrjetet kryesore të shpërndarjes nuk janë të lidhura politikisht ose nuk ndërmarrin veprime diskriminuese.

Të paktën një nga rrjetet kryesore të shpërndarjes është i lidhur politikisht ose ndërmerr veprime të rastësishme diskriminuese

Të gjitha rrjetet kryesore të shpërndarjes janë të lidhura politikisht dhe kanë një histori të veprimeve të përsëritura diskriminuese

9.5

Si do ta vlerësonit sjelljen e ofruesve kryesorë të shërbimeve në tregun e reklamave?

Nuk ka asnjë indikacion që agjencitë kryesore të reklamave komerciale / shtëpitë e shitjes do të diskriminonin mediat e pavarura.

Të paktën një nga agjencitë kryesore të reklamave tregtare / shtëpitë e shitjes diskriminon mediat e pavarura për shkak të përkatësive politike (pavarësisht se ka një pjesë të konsiderueshme të audiencës).

Mediat e pavarura të lajmeve nuk kanë akses në agjencitë e reklamave komerciale / shtëpitë e shitjes që diskriminojnë mediat e pavarura për shkak të përkatësive politike (pavarësisht se kanë një pjesë të konsiderueshme të audiencës).

9.6

Si do ta vlerësonit sjelljen e shërbimeve kryesore të matjes së audiencës?

Shërbimet e matjes së audiencës janë praktikisht të disponueshme për të gjithë aktorët përkatës të tregut dhe janë në përputhje me standardet e industrisë; garantohet transparenca, mosdiskriminimi, proporcionaliteti, objektiviteti dhe gjithëpërfshirja e metodologjisë dhe shërbimit.

Të paktën një nga shërbimet kryesore të matjes së audiencës ngre shqetësime lidhur me transparencën, mosdiskriminimin, proporcionalitetin, objektivitetin dhe/ose gjithëpërfshirjen.

Të gjitha shërbimet kryesore të matjes së audiencës ngrenë shqetësime lidhur me transparencën, mosdiskriminimin, proporcionalitetin, objektivitetin dhe/ose gjithëpërfshirjen.

Kontrolli i shtetit ndaj resurseve të medias

Rezultati: Rrezik i mesëm

Ky tregues vlerëson ndikimin e shtetit në funksionimin e tregut mediatik, nëpërmjet kontrollit të fondeve dhe burimeve publike, me theks të veçantë në rrezikun e diskriminimit në shpërndarjen e mbështetjes dhe reklamës shtetërore. Diskriminimi mund të reflektohet në favorizim ndaj partive politike ose anëtarëve të partive politike në qeveri, ose në penalizimin e mediave që kritikojnë qeverinë.

Pse?

10.1. Sipas të dhënave të databazës të pagesave të thesarit, reklamat e qeverisë janë bërë në vitin 2023 në shumicën dërrmuese nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, KQZ, për një fushatë ndërgjegjësimi të publikut për mobilizimin e zgjedhësve. Shpërndarja e reklamave është në përputhje me ndarjen e audiencës së mediave. E vetmi rast i veçuar kur përqindja e reklamave është më e larta se aduiencë i përket Media Vizion, por kjo për shkak të mbulimit kombëtar të kësaj TV-je, duke marrë reklama afër shumës së shpërndarë në TV Klan dhe Top Channel.

Nr.Kanali TVAudienca (%)Reklama në lek% e reklamave
1Klan TVXXX%10,700,00021.93%
2Top ChannelXXX%9,300,00019.06%
3News24XXX%6,800,00013.93%
4Report TVXXX%6,800,00013.93%
5ABC NewsXXX%3,300,0006.76%
6Vizion PlusXXX%7,400,00015.16%
7Klan Plus HDXXX%00.00%
8RTSHXXX%00.00%
9Syri TVXXX%2,200,0004.51%
10Ora NewsXXX%2,300,0004.71%
Totali48,800,000

10.2 Nuk ka asnjë mekanizëm për të garantuar që reklamat shtetërore bazohen në ndarjen e audiencës. Rregullat shtetërore të prokurimit të reklamave janë mjaft të thjeshta dhe lënë shumë hapësirë për abuzime, veçanërisht pasi procedura lejon që kontratat e reklamimit t'u jepen agjencive reklamuese, të cilat më pas mund të nënkontraktojnë pa qenë e detyruara të respektojnë ndonjë kriter specifik. Nuk ka asnjë organ të mandatuar për monitorimin e këtij procesi. Një problem tjetër në lidhje me reklamat është se ato shpesh porositen në kuadër të projekteve të ndryshme të zbatuara nga autoritetet e pushtetit qendror apo vendor që nuk i nënshtrohen asnjë rregulli prokurimi.

10.3 Në vitin 2023 vlera e pagesave buxhetore për reklamat shtetërore ishte 516,000 USD për kampionin e medias televizive. Edhe pse kjo shifër nuk llogarit paratë e shpenzuara nga kompanitë shtetërore për reklama, ajo përbën 0.82% të të ardhurave të tregut të televizionit pa pagesë, të cilat vijnë kryesisht nga reklamat.

10.4. Vëllimi i reklamave shtetërore në radio në vitin 2023 ishte 800 000 lekë (8606 USD) ose 0.28% e totalit të të ardhurave të tregut të radios.

10.5 Shpenzimet shtetërore për reklamat në shtyp për vitin 2023 ishin 4.6 milionë lekë (49,488 USD) ose 1.4% e peshës totale të tregut, bazuar në pasqyrat financiare të vitit 2022.

10.6 Shumica e mediave online në kampion janë në pronësi të televizioneve dhe gazetave, dhe i raportojnë të ardhurat e tyre së bashku me televizionin ose median e shkruar përkatëse.

10.7 Në Shqipëri nuk ka subvencione të paracaktuara shtetërore për prodhuesit e lajmeve. (Nuk aplikohet)

10.8 Subvencionet shtetërore për shoqëritë mediatike parashikohen në nenin 53 të ligjit për TVSH-në të Republikës së Shqipërisë (92/2014) dhe parashikojnë përjashtimin nga TVSH-ja për shtypshkrimin e gazetave, revistave dhe librave; dhe përjashtimin nga TVSH-ja për furnizimin e reklamave për mediat e shkruara dhe elektronike; dmth të gjitha mediat janë të përjashtuara nga tatimi mbi vlerën e shtuar që në Shqipëri është 20%;. Familja Hoxha, pronare e Top Medias, ka marrë subvencione indirekte për programet televizive nga qeveria nëpërmjet Fondacionit mediatik Dritan Hoxha.

10.9 Përmbajtja e Agjencisë Telegrafike Shqiptare nuk përdoret nga mediat në Shqipëri për shkak të mungesës së mbulimit kritik dhe lajmeve kryesisht protokollare. Në shtator 2021, qeveria krijoi Agjencinë e Medias dhe Informacionit, e cila krijon materiale mediatike të parapaketuara, për mediat dhe mediat sociale. Këto video materiale dhe tekste propagandistike transmetohen dhe ripublikohen si lajme nga mediat pro-qeveritare.

10.10 Sipas pasqyrave financiare, RTSH është media me të ardhurat më të larta në Shqipëri, megjithatë pjesa e saj e audiencës nuk është e barabartë me financimin që merr nga publiku dhe shteti. Megjithatë, menaxhmenti është ankuar shpesh në parlament se i duhen më shumë para për investime dhe modernizim. Nuk ka një vlerësim të pavarur nëse problemi qëndron tek financimi apo menaxhimi i RTSH-së. Në vitin 2021, ish-drejtori i përgjithshëm i saj, Thoma Gellci, u arrestua dhe më pas u dënua për shpërdorim detyre.

10.11 Ka pasur ndërhyrje të herëpashershme politike në emërimin dhe shkarkimin e menaxherëve në RTSH dhe drejtorit të përgjithshëm aktual është ish-deputet dhe drejtor komunikimi i Partisë Socialiste.

Pikë:15/7=2.14 Rrezik mesatar

Nr.I ULËT (1)I MESËM (2)I LARTË (3)
10.1A shpërndahet reklama shtetërore në media në proporcion me audiencën e tyre? 
Reklamat shtetërore shpërndahen në media në mënyrë relativisht proporcionale me audiencën e medias.Reklamat shtetërore shpërndahen në mënyrë disproporcionale (përsa i përket pjesës së audiencës) në media.Reklamat shtetërore shpërndahen ekskluzivisht në disa media, të cilat nuk mbulojnë të gjitha mediat kryesore në vend.
10.2Si do t'i vlerësonit rregullat e shpërndarjes së reklamave shtetërore?
Reklamat shtetërore u shpërndahen mediave bazuar në rregulla të drejta dhe transparente.Reklamat shtetërore u shpërndahen mediave bazuar në një sërë rregullash, por është e paqartë nëse ato janë të drejta dhe transparente.Nuk ka rregulla në lidhje me shpërndarjen e reklamave shtetërore në media ose nuk janë transparente dhe/ose të drejta.
RËNDËSIA E REKLAMAVE SHTETËRORE
10.3

Sa është pesha e reklamave shtetërore si pjesë e tregut të përgjithshëm të reklamave në Radio?

VLERA:0.28

Pjesa e reklamave shtetërore është <5% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është 5%-10% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është > 10% e tregut të përgjithshëm
10.4

Sa është pesha e reklamave shtetërore si pjesë e tregut të përgjithshëm të reklamave në Radio?

VLERA:0.28

Pjesa e reklamave shtetërore është <5% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është 5%-10% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është > 10% e tregut të përgjithshëm
10.5

Sa është pjesa e reklamave shtetërore si pjesë e tregut të përgjithshëm të reklamave në gazeta?

VLERA: 1.4%

Pjesa e reklamave shtetërore është <5% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është 5%-10% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është > 10% e tregut të përgjithshëm
10.6

Sa është % e reklamave shtetërore ndaj e tregut të përgjithshëm të reklamave në mediat e lajmeve në internet (pa shuma të shpenzuara për ndërmjetësuesit e lajmeve)?

VLERA: N/A

Pjesa e reklamave shtetërore është > 10% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është 5%-10% e tregut të përgjithshëmPjesa e reklamave shtetërore është > 10% e tregut të përgjithshëm
10.7A shpërndahet mbështetja direkte financiare në mënyrë të drejtë, transparente dhe të bazuar në rregulla të qarta? NA
Ekzistojnë rregulla të qarta për ndarjen e subvencioneve të drejtpërdrejta shtetërore dhe, në praktikë, subvencionet shpërndahen në mënyrë transparente dhe të drejtë (kriteret mund të bazohen jo vetëm në pjesën e tregut, por edhe në përmbajtjen e interesit publik, komunitetet e nënshërbyera, nevoja për inovacion, etj.)Rregullat për ndarjen e subvencioneve të drejtpërdrejta shtetërore ose nuk janë të qarta ose procesit të ndarjes i mungon transparenca e mjaftueshme ose tregon shenja të njëanshmërisë politike.Nuk ka rregulla për ndarjen e subvencioneve të drejtpërdrejta shtetërore dhe/ose ndarja e subvencioneve është e paqartë dhe/ose qartësisht diskriminuese.
10.8Is indirect financial support distributed fairly, transparently and based on clear rules?
Ekzistojnë rregulla të qarta për ndarjen e subvencioneve indirekte shtetërore dhe, në praktikë, qasja në subvencione indirekte është transparente dhe e drejtë.Rregullat për ndarjen e subvencioneve indirekte shtetërore ose nuk janë të qarta ose procesit të ndarjes i mungon transparenca e mjaftueshme ose tregon shenja të njëanshmërisë politike.Nuk ka rregulla për ndarjen e subvencioneve të drejtpërdrejta shtetërore dhe/ose ndarja e subvencioneve është e paqartë dhe/ose qartësisht diskriminuese.
10.9A kanë të gjitha mediat akses në agjencinë e lajmeve të financuara nga shteti dhe a marrin ato përmbajtje cilësore të rëndësishme për prodhimin e lajmeve të tyre?
Ekziston një agjenci lajmesh e financuar nga shteti në vend, e cila është e aksesueshme për të gjitha mediat e lajmeve në të njëjtat kushte (dhe të drejta), duke ofruar informacion objektiv dhe me burim të mirë.Ka disa shqetësime në lidhje me aksesin në agjencinë e lajmeve të financuara nga shteti ose paragjykimet e mundshme në përmbajtjen e ofruar.Qasja në agjencinë shtetërore të lajmeve shkakton barrë të panevojshme për disa media të lajmeve dhe/ose përmbajtja e saj është e njëanshme.
10.10A e konsideroni financimin e PSM-së të pavarur dhe adekuat?
Financimi i RTSH-së është adekuat, pa deformuar konkurrencën me mediat private; dhe procesi përfshin garanci të mjaftueshme kundër varësive politike (p.sh. nëpërmjet tarifave të licencës)?Financimi i RTSH është i pamjaftueshëm ose mund të shtrembërojë konkurrencën me mediat private; dhe procesi i financimit mund të mundësojë varësi politike?Financimi është i pamjaftueshëm deri në një shkallë që gazetaria cilësore nuk është ose vështirë se është e mundur dhe/ose procesi i financimit është qartësisht nën kontrollin politik.
10.11Si e vlerësoni pavarësinë e procesit të emërimit dhe shkarkimit të menaxhmentit të RTSH?
Ka rregulla të qarta për emërimin dhe shkarkimin e menaxhmentit të RTSH, pavarësia nga aktorët politikë është e garantuar; dhe në praktikë vendimet për emërimet dhe shkarkimet merren në bazë të konsideratave profesionale.Rregullat e emërimit dhe shkarkimit të menaxhmentit të RTSH-së mund të lejojnë disa ndikime politike dhe/ose praktika e emërimeve dhe shkarkimeve tregon shenja të njëanshmërisë.Rregullat për emërimin dhe shkarkimin e menaxhmentit të RTSH-së mundësojnë qartë ndikimin politik dhe/ose emërimet dhe/ose shkarkimet janë qartësisht të motivuara politikisht.

 

 

Të dhënat audiencës televizive nga Idra Media (2023)

Masa ligjore mbrojtë: Neutraliteti i rrjetit

Rreziku: Rrezik i lartë

Neutraliteti i rrjetit është parimi që të gjitha të dhënat në rrjete duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë duke mos diskriminuar ose tarifuar ndryshe për sa i përket përdoruesve, përmbajtjes, sajteve ose aplikacioneve. Mbrojtja e neutralitetit të rrjetit është thelbësore për ruajtjen e diversitetit të medias, sepse garanton aftësi të barabartë për të aksesuar dhe shpërndarë informacion, opinione, perspektiva etj. në internet, gjë që është thelbësore për diversitetin e medias. Ky tregues synon të përshkruajë peizazhin e rregullimit ligjor të neutralitetit neto si dhe mekanizmat specifikë rregullatorë që trajtojnë neutralitetin neto.

Pse?

  • Neutraliteti i rrjetit është parashikuar me ligjin nr. 9918, datë 19.05.2008 “Për komunikimet elektronike dhe postare në Republikën e Shqipërisë”. Sipas këtij ligji, “Qëllimi i këtij ligji është që, nëpërmjet parimit të neutralitetit teknologjik, të nxisë konkurrencën dhe infrastrukturën efikase në komunikimet elektronike dhe të garantojë shërbime të përshtatshme dhe të përshtatshme në territorin e Republikës së Shqipërisë”. I njëjti parim parashikohet në ligjin nr. 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë”.
  • Ligji përmend vetëm parimin si atë të “neutralitetit teknologjik” ose “paanshmërisë teknologjike”. Përshkrimi është lakonik dhe nuk ka zhvillim të mëtejshëm të konceptit, me përjashtim të disa dispozitave që kanë të bëjnë me tarifat sa më afër kostos dhe barazisë së tarifave, koncepte që lidhen me adoptimin e parimit të neutralitetit të rrjetit. Nuk ka aktualisht asnjë nismë legjislative në pritje ose në shqyrtim për futjen e rregulloreve të mëtejshme mbi neutralitetin e rrjetit.
  • Sipas nenit 6 të ligjit nr. 9918/2008, Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare është organi rregullator në fushën e komunikimeve elektronike dhe shërbimit postar, i cili mbikëqyr kuadrin rregullator të përcaktuar në këtë ligj, ligjin e shërbimit postar dhe politikat e zhvillimit të përcaktuara nga Këshilli i Ministrave.

Rezultati: 1 nga 11 = Rrezik i lartë (9%)

NEUTRALITETI I RRJETIT

Përshkrim

Po

Jo

NA

MD

A e trajton ligji kombëtar neutralitetin e rrjetit drejtpërdrejt apo tërthorazi?

Kjo pyetje synon të përcaktojë nëse neutraliteti i rrjetit rregullohet nga ligji vendas në ndonjë mënyrë; synon gjithashtu të pasqyrojë çdo marrëveshje midis vendeve, si në BE dhe vendeve që janë pjesë e Këshillit të Evropës.

0.5

A përmban ligji kombëtar rregulla që ndalojnë bllokimin e faqeve të internetit ose përmbajtjes në internet?

Kjo pyetje përcakton shkallën në të cilën normat e neutralitetit të rrjetit të një vendi parandalojnë bllokimin, një nga komponentët kryesorë të një kuadri të fortë neutraliteti rrjeti.

0

A përmban ligji kombëtar rregulla që ndalojnë kufizimin e shpejtësisë së lidhjes në internet apo përmbajtje të ofruar në internet?

Kjo pyetje përcakton shkallën në të cilën normat e neutralitetit të rrjetit të një vendi parandalojnë kufizimin e shpejtësisë së lidhjes në internet, një nga komponentët kryesorë të një kuadri të fortë neutraliteti rrjeti.

0

A përmban ligji rregulla që ndaloje praktikën e ‘zero’ rating ose priotizim te një kompanie sipas pagesës?



Kjo pyetje përcakton shkallën në të cilën normat e neutralitetit në rrjet të një vendi parandalojnë ‘zero rating’ (nga i cili prioritizimi me pagesë është një formë e zakonshme), një nga komponentët kryesorë të një kuadri të fortë neutraliteti rrjeti.

0

Aty ku neutraliteti i rrjetit mbrohet me ligj, a njeh kuadri ligjor ndonjë përjashtim, p.sh. për menaxhim të arsyeshëm të rrjetit?

Kjo pyetje përcakton kur vendosen kufij të arsyeshëm për mbrojtjen e neutralitetit të rrjetit kundrejt kufijve të tjerë që mund të dëmtojnë efektivitetin e tij.

0

A bëhet prioritizimi me pagesë pavarësisht normave që ndalojnë ose kufizojnë ‘zero rating’?

Kjo pyetje synon të nxjerrë në pah shkallën në të cilën “prioritizimi me pagesë” ndodh në praktikë, pavarësisht nga ndalimi i tij në ligj; një numër vendesh me mbrojtje gjoja të forta kundër ‘zero rating’ e përjetojnë këtë fenomen. Ky tregues mund të hedhë dritë mbi shkallën e dallimit midis ligjit dhe praktikave në terren.

0

A zhvillohen forma të tjera të ‘zero rating’ pavarësisht kufizimeve të përmendura?

Njësoj si më sipër.

0

A ndodhin bllokimi dhe/ose kufizimi i shpejtësisë së lidhjes së internetit, pavarësisht ekzistencës së rregullave që ndalojnë praktika të tilla?

Kjo pyetje kërkon të përcaktojë se si funksionon në praktikë kuadri ligjor në fuqi për të mbrojtur neutralitetin e rrjetit në lidhje me bllokimin dhe kufizimin e shpejtësisë së lidhjes së internetit.

0.5

A ka subjekte rregullatore ose të tjera të ngarkuara me monitorimin dhe zbatimin e mbrojtjes së neutralitetit të rrjetit?

Kjo pyetje nxjerr në pah nëse ka autoritete të ngarkuara me zbatimin e mbrojtjes së neutralitetit të rrjetit.

0

A janë vendosur sanksione për shkelje të mbrojtjes së neutralitetit të rrjetit aty ku këto ekzistojnë?

Kjo pyetje mund të ilustrojë shkallën në të cilën shkeljet e normave të neutralitetit të rrjetit merren seriozisht si çështje e sundimit të ligjit dhe vullneti politik.

0

A konsiderohen si efektive mekanizmat e zbatimit për të identifikuar dhe për t'iu përgjigjur shkeljeve të neutralitetit të rrjetit?

Kjo pyetje tregon shkallën në të cilën rregullat e neutralitetit të rrjetit i arrijnë në të vërtetë qëllimet e tyre.

0

Totali

1.0

Mosbalancimi gjinor në industrinë e medias

Rezultati: Risk i Lartë

Ky tregues vlerëson përfaqësimin e grave në mediat informative, duke u fokusuar në politikat përkatëse të redaksisë dhe peshën e grave në poste drejtuese.

Pse?

12.1 Media në Shqipëri, përfshirë transmetuesi publik RTSH, nuk kanë një rregullore të shkruar që synon një përfaqësim të balancuar të grave në redaksi. Nuk ka asnjë mekanizëm për të siguruar që gratë në redaksi të mos hasin ngacmime apo diskriminime. RTSH nuk ka asnjë politikë të barazisë gjinore. Ekziston një dispozitë e përgjithshme në politikën e saj editoriale kundër përdorimit të stereotipeve të bazuara në gjini, e cila është mjaft e kufizuar në shtrirje dhe thotë: “Pavarësisht ligjeve dhe ndryshimit të qëndrimeve/sjelljeve, në disa aspekte gratë janë ende të diskriminuara. Është e papranueshme perceptimi se disa aktivitete mund të kryhen vetëm nga një gjini e caktuar. Duke qenë se sot ka zgjedhje komode për pothuajse të gjitha profesionet, duhet të përdoren terma jo seksiste.'Në statutin e PSM nuk ka dispozita për barazinë gjinore në organet vendimmarrëse.

12.2 Sipas Indikatorëve të vitit 2022 për lirinë e medias dhe sigurinë e gazetarëve në Shqipëri, të publikuar nga Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt, gazetarët që punojnë në mediat lokale, gazetaret e reja dhe gazetaret gra përballen me më shumë sfida se pjesa tjetër e komunitetit të medias. Të dhënat e monitorimit të medias në vitet e fundit kanë treguar se gratë janë më pak të përfaqësuara si në mediat audiovizive ashtu edhe në ato të shkruara. Të dhënat e vitit 2020 tregojnë se gratë janë vetëm në 27% të rasteve subjektet kryesore të një emisioni apo artikujsh televizivë, ndërsa të dhënat më të fundit të vitit 2022 tregojnë se në gjashtë emisionet politike më të spikatura në televizionet shqiptare, vetëm 15% e të ftuarit ishin gra.

Për sa i përket përmbajtjes, një analizë e BIRN Albania e artikujve online midis janarit 2020 dhe prillit 2022 gjeti 320 raportime mbi rastet e abuzimit seksual në të cilat identifikohet viktima, identifikohet familja, zbulohet adresa e shtëpisë ose publikohen informacione të tjera personale. Po kështu, një analizë e raportimit të dhunës në familje gjatë së njëjtës periudhë rezultoi në zbulimin e 142 artikujve që përpiqeshin drejtpërdrejt ose tërthorazi të justifikonin dhunën dhe 364 artikuj që zbulonin të dhënat personale të viktimave, fotot dhe/ose videot e tyre. Në televizion, 32 programe gjatë së njëjtës periudhë, përfshinin intervista me fëmijë, me viktima të abuzimit seksual ose anëtarë të familjes së tyre, ku transmetoheshin detaje të rasteve.

Gjithashtu, të dhënat nga fushata elektorale për zgjedhjet parlamentare (2021) treguan se kandidatët meshkuj përbënin 80,8% të kohës së transmetimit në televizion ndërsa femrat vetëm 19,2%, edhe pse 39,8% e kandidatëve për deputetë që garuan në zgjedhje ishin femra. Këto të dhëna përfshijnë kohën e transmetimit gjatë edicioneve të lajmeve, si dhe kohën e transmetimit nga emisionet politike dhe lidhjet live. Në të njëjtën kohë, analiza cilësore e mbulimit mediatik të fushatës ka treguar se kandidatët politikë janë subjekt i një portretizimi gjinor në media. Gratë marrin jo vetëm më pak kohë, por mbulimi i tyre fokusohet më shumë në jetën personale kundrejt asaj profesionale, ndërsa pamja dhe paraqitja e grave kandidate janë në shënjestër në media përmes gjuhës seksiste, gjuhës së urrejtjes dhe komenteve nënçmuese.

Perceptime të ngjashme ndajnë edhe gazetaret gra, të cilat gjatë vitit të kaluar kanë ngritur shqetësime për rastet e ngacmimeve seksuale dhe dhunës online dhe dezinformimit me bazë gjinore. Megjithatë, raste të tilla nuk raportohen zyrtarisht dhe zakonisht nuk ngrihen akuza për shkak të një klime të përgjithshme frikësimi dhe një qëndrimi të përgjithshëm të 'fajësimit të viktimës'.

Ndryshimet e reja në Kodin e Transmetimit të mediave audiovizive synojnë të trajtojnë disa nga këto tema, veçanërisht në lidhje me përmbajtjen programore të mediave audiovizive.

Ekspertët meshkuj dukshëm dhe sistematikisht ftohen më shpesh nga media për të komentuar çështjet dhe ngjarjet politike dhe të tjera relevante sesa ekspertet femra. Të dhënat e monitorimit të vitit 2020 mbi “Përfaqësimi i Grave në Mediat Shqiptare” tregojnë numrin e pabarabartë të eksperteve femra të ftuara në dy emisionet kryesore në 'prime time' mbi aktualitetin në dy stacionet televizive më të ndjekura në vend. Studimi i kryer nga një organizatë pro-LGBT tregoi se në emisionet televizive në 'prime time', rreth 73% e të ftuarve janë burra, ndërsa vetëm 27% e tyre janë gra.

Rezultati: mesatarja (1&2)+mesatarja (3-7)/2=(3+2.2)=2.6 Rrezik i Lartë

Nr. I ULËT(1)I MESËM(2)I LARTË (3)
12.1A kanë mediat kryesore informative në vendin tuaj një rregullore që synon një përfaqësim të balancuar të grave në redaksi?
Shumica e mediave kryesore informative kanë një rregullore të barazisë gjinore ose lloje të tjera masash vetërregulluese për t'u siguruar që ka përfaqësim të përshtatshëm të grave në redaksitë dhe pozitat drejtuese. Për më tepër, ekzistojnë mekanizma për t'u siguruar që gratë në redaksi të mos hasin ngacmime ose diskriminime.Disa media informative kanë një rregullore të barazisë gjinore ose lloje të tjera masash vetërregulluese për t'u siguruar që ka përfaqësim adekuat të grave në redaksitë dhe pozitat drejtuese. Në këto media informative, ekzistojnë mekanizma për t'u siguruar që gratë në redaksi të mos hasin ngacmime ose diskriminime.Nuk ka një rregullore të barazisë gjinore në redaksitë e vlerësuara, ose ato nuk janë efektive, duke çuar në diskriminim dhe ngacmim të gazetareve femra.
12.2A janë gratë gazetare objekt ngacmimi apo dhune online/offline në vendin tuaj?
Mjedisi i punës i grave gazetare është i sigurt, ngacmimet online ose offline nuk janë të zakonshme, ekzistojnë masa të mjaftueshme mbrojtëse.Edhe burrat edhe gratë ngacmohen në një masë të ngjashme, dhuna (fizike) ndaj gazetareve femra nuk është e zakonshme.Rastet e dhunës raportohen dhe ngacmimi i grave gazetare është i zakonshëm në vend, me shumë raste të njohura dhe të raportuara. Gratë konsiderohen të jenë më në shënjestër të ngacmimeve dhe dhunës sesa burrat.
12.3

Cila është përqindja e grave në mesin e pronarëve të mediave kryesore informative?

VLERA Radio: 25% VLERA PRINT:0 VLERA Online:54,54%, VLERA TV: 37.5%

Mesatarja e VLERAVE: 29.25%

40 për qind ose më shumëMidis 39 dhe 30 për qindMë pak se 30 për qind
12.4

Cila është përqindja e grave në mesin e themeluesve të mediave informative?

VLERA TV: 0 VLERA Radio: 0 VLERA Print:0 VLERA Online: 18.8%

Mesatarja e VLERAVE: 4.7%

40 për qind ose më shumëMidis 39 dhe 30 për qindMë pak se 30 për qind
12.5

Cila është përqindja e grave në mesin e menaxherëve të lartë të mediave informative (si kryeredaktorja apo CEO)?

VLERA TV: 58,33% VLERA Radio: 40% VLERA Print: 12,5 VLERA Online: 50%

Mesatarja e VLERAVE: 40.2%

40 për qind ose më shumëMidis 39 dhe 30 për qindMë pak se 30 për qind
12.6

Cila është përqindja e grave në postet kryesore editoriale në redaksinë e lajmeve (si p.sh. redaktorët kryesorë nën nivelin e kryeredaktorit apo shefeve të departamenteve në stacione televizive)?

VLERA TV: 44,4% VLERA Radio: 30% VLERA Print: 3,75% VLERA Online: 7,1%

Mesatarja e VLERAVE: 21.31%

40 për qind ose më shumëMidis 39 dhe 30 për qindMë pak se 30 për qind
12.7

Cila është përqindja e grave në pozitat kyçe (bordi) në redaksi (që do të thotë pozita menaxheriale joredaktuese, si shefe financiare, shefe e shitjeve dhe marketingut, etj.)?

VLERA TV: 35,29% VLERA Radio: 41,93% VLERA Print: 66,66% VLERA Online: 20%

Mesatarja e VLERAVE: 40.22%

40 për qind ose më shumëMidis 39 dhe 30 për qindMë pak se 30 për qind

Monitorimi i pluralizmit mediatik në epokën dixhitale: aplikimi i Monitorit të Pluralizmit Mediatik në Bashkimin Evropian, Shqipëri, Mal të Zi, Republikën e Maqedonisë së Veriut, Serbi dhe Turqi në vitin 2022 U aksesua më 12.01.2023

  • Project by
    BIRN ALBANIA
  •  
    Global Media Registry
  •  
    Funded by European Union