Teknologjia

Pothuajse çdo shqiptar ka qasje në internetin celular nëpërmjet ofruesve të shërbimeve të telefonisë celulare. Sipas të dhënave të Institutit Shqiptar të Statistikave, INSTAT, 99.9% e individëve në Shqipëri kishin qasje në internet nëpërmjet celularëve/telefonave inteligjentë në vitin 2022. Përqindja e individëve që kryejnë telefonata/video telefonata (nëpërmjet Skype, Viber, WhatsApp) është 98.5% dhe ky tregues ka shënuar një rritje prej 0.2 pikë përqindjeje, krahasuar me vitin 2021. Kompanitë e telekomunikacionit dhe të internetit Vodafone dhe One Albania janë dy kompanitë digjitale më të mëdha në vend, të vlerësuara nga numri i përdoruesve dhe të ardhurave. One Albania u shkri me Albtelecom në janar 2023.

Sipas të dhënave nga Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare i Shqipërisë, tregu i komunikimit digjital në vitin 2022 arriti një vlerë prej 38 miliardë lekësh (371 milionë USD) të ardhura, rreth 5% më shumë se ato të raportuara një vit më parë, 2021. Bazuar në të dhënat e të ardhurave, dy operatorët kontrollojnë 82% të tregut të komunikimeve elektronike.

Vodafone Albania është pjesë e Vodafone Group Plc – një nga kompanitë më të mëdha të telekomunikacionit në botë. Kompania filloi të operojë në Shqipëri në vitin 2001 si ofrues GSM dhe që nga viti 2015 ka rrjetin 4G/4G+, duke arritur në 1.8 milionë klientë. Aksioneri kryesor i One Telecom është kompania hungareze 4iG Nyilvanosan Mukodo Reszvenytarsasag.

Tregu i komunikimeve celulare regjistroi të ardhura prej 25 miliardë lekësh (248 milionë USD) në vitin 2022. Vodafone Albania kontrollon 52% të tregut të telekomunikacionit celular dhe One Albania (One + Albtelecom) zë 48%. Edhe tregu i telefonisë fikse regjistroi rritje në vitin 2022. Të ardhurat arritën në 12 miliardë lekë (125 milionë USD), një rritje prej 9% krahasuar me vitin 2021. Pas blerjes së Albtelecom, One Albania kontrollonte 26% të tregut të telefonisë fikse, ndjekur nga Vodafone Albania, i cili bleu ABCOM.

Për shkak të madhësisë dhe sjelljes së tyre të madhe në treg, Vodafone Albania dhe One Telecom kanë qenë shpesh shënjestër e shqyrtimeve dhe hetimeve nga Autoriteti i Konkurrencës në Shqipëri dhe AKEP. Bazuar në të dhënat e vëllimit të reklamave, Vodafone Albania dhe One Albania janë dy nga reklamuesit më të mëdhenj të medias transmetuese. Për shkak të madhësisë së kompanive të telekomunikacionit si burim i të ardhurave për mediat, ka pak raportim kritik për aktivitetet e tyre.

Në tregun e transmetimeve televizive, ndryshimet teknologjike kanë luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm vitet e fundit. Më parë ky treg kontrollohej nga dy kompanitë digjitale tokësore, Digitalb dhe Tring TV. Megjithatë, dominimi i tyre në vitet e fundit është vënë në pikëpyetje nga ardhja e shërbimeve IPTV, OTT dhe VOD. Sipas Autoritetit të Mediave Audiovizive të Shqipërisë, në Shqipëri kishte 14 operatorë OTT, një IPTV dhe një ofrues VOD. Shërbimet e transmetimit kanë rreth 40,000 abonentë në Shqipëri, ku Netflix është më i madhi me 20,000, i ndjekur nga HBO Max.

Një impakt i madh në tregun e reklamave dhe të ardhurave të mediave në vitet e fundit ka ardhur edhe nga kompanitë e mediave sociale, si Meta dhe YouTube. Platforma më e njohur e mediave sociale në Shqipëri është Facebook, e ndjekur nga Instagram. Në qershor 2023, Facebook, i cili është në pronësi të Meta dhe është platforma më e madhe e mediave sociale në botë, kishte 1,838,700 përdorues në Shqipëri, ekuivalente me 65.2 për qind të popullsisë së vendit.